Er is iets vreemds aan de hand. There’s something rotten in the state of Holland. Er is bij de elite een behoefte ontstaan om schuld te bekennen en boete te doen. De Zwarte Pieten-discussie heeft veel stof doen opwaaien, het edelste in de zichzelf verheven voelende tegenstander van black face is wakker gekust. We moeten blijkbaar iets beseffen, we moeten ons bewust worden en schuld bekennen, al dan niet in de vorm van herstelbetalingen voor ons slavernijverleden. De blanke, autochtone Nederlander verdient de zweep, dan wel de roe voor zijn koloniale, racistische verleden.
We hebben de heilige plicht opgevat te prediken voor bewustwording over de manier waarop vrouwen behandeld worden in onze samenleving, we moeten en zullen doordrongen zijn van het feit dat sekse-ongelijkheid nog steeds bestaat en strijden tegen dit vermeende onrecht. In dit bewustwordingsproces wordt inmiddels op ieder slakje seksistisch zout gelegd en ieder voorheen onschuldig bedoeld grapje wordt te lijf gegaan met moordende stiletto’s.
We moeten bewust worden, of beter nog: aware, want dat is Engels, komt uit Amerika en Amerika is nog steeds ons grote voorbeeld.
In de spraakmakende documentaire “Zwart als roet” van Sunny Bergman, onlangs uitgezonden door de VPRO, zitten een aantal voorbeelden van racistisch gedrag die nogal wat ah’s en oh’s teweegbrachten, maar waar ik zelf niet zo van onder de indruk was. Door middel van een zogenaamde racisme-test werd gemeten in hoeverre een aantal proefpersonen de voorkeur gaf aan de blanke mens ten opzichte van de zwarte mens. Wat mij verwonderde was dat er bij voorbaat al werd gesproken over vermeend racisme van blanke mensen ten opzichte van zwarte, maar niet andersom, nogal gekleurd en racistisch gedacht naar mijn mening, maar enfin.
De uitkomst van de test was dat de meesten onbewust een lichte voorkeur hadden voor blanke mensen en dat iedereen dus min of meer racistisch is. Open deur lijkt me, alle mensen zijn racistisch, ongeacht kleur, milieu, religie of sekse.
Een ander deel van de documentaire bevatte een onderzoek. Drie mannen van dezelfde lengte en leeftijd, Nederlands sprekend, gekleed in dezelfde kleding, maar van een andere huidskleur, kregen opdracht in het park het slot van een fiets met kinderzitje open te zagen. Tijdens deze actie werd bestudeerd hoe voorbijgangers op hen reageerden. Het resultaat was voorspelbaar: de blanke man werd geholpen, men wantrouwde zijn goede bedoelingen niet, de man van Marokkaanse afkomst en de zwarte man werden op hun gedrag aangesproken, gefotografeerd en de politie werd op hen afgestuurd. Kortom, vaststaand feit: hier was sprake van racisme.
Maar is dat waar? Het betrof hier een experiment waarbij criminaliteit de hoofdrol speelde. Is het niet zo dat crimineel gedrag in dit land het meest voorkomt bij mannen van allochtone afkomst? Is het dan vreemd dat het doorzagen van een fietsslot bellen doet rinkelen bij niets vermoedende voorbijgangers?
Als het voorbeeld nu drie vrouwen had betroffen, zelfde opzet, zelfde afkomst, zelfde kleding, zou de reactie dan hetzelfde zijn geweest? Of als die vrouwen, of voor mijn part de mannen op een fiets hadden gereden en gevallen zouden zijn, zou het onderscheid in aangeboden hulp dan ook zo groot zijn geweest?
Ik betwijfel het.
Gisteren las ik dat een econome het bestuur van de UvA via de rechter wil verplichten een zogenaamde ‘gender awareness training‘ te laten volgen. Volgens haar is zij op seksistische gronden niet aangenomen voor een functie bij de universiteit. Als zij inderdaad kan aantonen dat ze niet is aangenomen op grond van haar vrouw zijn en nergens anders om, heeft ze een punt en is het terecht dat ze naar de rechter stapt, maar het opleggen van zo’n training lijkt mij zeer ongewenst.
Waar houdt het op? Gaan we mensen ook trainen in ‘awareness’ als het lelijke mensen betreft? Of te mooie? Te dikke of te dunne? Hoe zit het met gehandicapten (sorry, mensen met mogelijkheden) en dwergen (kleine mensen, sorry wederom)? Mensen met een andere religie of een Zeeuws of Limburgs accent?
Het benadrukken van groepsverschillen werkt achterstelling van het individu in de hand. Door overbewustzijn van wie er tegenover je zit, zie je de mens niet meer voor wie hij of zij is. Mensen zijn racistisch en seksistisch, omdat ze mensen zijn, dat is nou eenmaal zo.
Moet je aantoonbaar discriminatoir gedrag daarom dan maar gedogen? Nee, natuurlijk niet, maar je moet niet alles willen scharen onder de noemer discriminatie, racisme of seksisme, daarmee haal je de ernst van waar slachtofferschap onderuit.
Met bewustwording is niks mis, met de markt in bewustwording alles. Een cursus in bewustwording is doorgeslagen boetedoening, een opgelegde cursus bewustwording is geldverslindende flauwekul.
Be aware of over-awareness , het maakt meer kapot dan u lief is.
