In het begin wil je alles weten, het laatste nieuws absorberen. De rest van de tijd gaat op aan het beantwoorden van de berichtentsunami die je via Whatsapp, sociale media, telefoon en sms’jes overspoelt: ‘Ik ben veilig’. Wellicht is dat het enige positieve van een aanslag; het duwt mensen dichter tot elkaar. In de afgelopen 48 uur heb ik meer contact gehad met vrienden en kennissen – van overal ter wereld – dan in de vijf maanden sinds mijn verhuizing naar Barcelona. Diezelfde saamhorigheid voel je wanneer je deze onwerkeliike ‘days after’ door de stad loopt. Catalanen staan niet bepaald bekend om hun hartelijkheid of extravertie, maar de behoefte tot collectief verwerken overstijgt alle grenzen. Er is vandaag geen onderscheid tussen Barcelonezen en toeristen. Er is nu geen plaats voor Catalonië versus ‘Madrid’. Vandaag rouwen we samen.
De geschiedenis herhaalt zich. Toen in maart 2016 de bommen ontploften in station Maalbeek bevond mijn ex zich in de metro die daar zes minuten voordien was gepasseerd. Maalbeek was jarenlang de halte waar ik elke dag uitstapte om naar mijn werk te gaan. Afgelopen donderdag had ik een meeting met vrienden uit Nederland die in een hotel bij de Ramblas verbleven. De afspraak was om elkaar daar te ontmoeten maar op het laatste moment besloten we om van locatie te veranderen vanwege de hitte en de drukte. Zo dichtbij is het, letterlijk en figuurlijk.
De bakker brengt spontaan een bakje water voor mijn hond. Hij wil graag een praatje maken ondanks dat ik niet alles versta. Ieder gesprek begint met dezelfde vraag: “waar was jij, toen..?” Het is vijf voor twaalf, ik krijg een nieuwsbericht: om 12 uur in heel Spanje 1 minuut stilte. Ik loop richting Plaza Catalunya; de stad houdt haar adem in. Daarna klatert het applaus over pleinen en straten: kippenvel. ‘No tinc por”, wij zijn niet bang. Maar naast verdriet, zie ik de angst die men tracht weg te klappen en weg te roepen. Ik merk het bij mezelf; sinds ‘donderdag’ doe ik de ramen dicht en controleer ik vier keer of de deur op slot is. Dat is irrationeel want de kans dat jihadisten door mijn keukenvenster naar binnen klimmen is gering. Maar de ratio is weg.
De solidariteit houdt niet lang stand, de woede neemt het over. De neiging om in iedere moslim een potentiële terrorist te zien lijkt onbedwingbaar. Ik zie het om me heen en ook ik kijk anders naar die Noord-Afrikaanse jongens in het park. Direct na de rouw begint het zwartepieten. Spanje had Nederland kunnen zijn. Het linkse stadsbestuur dat weigerde om betonblokken te plaatsen voor de Ramblas. De politie die de bestuurder van het busje nog altijd niet heeft gepakt. Twee dagen na de laffe aanslag staan op hetzelfde Plaza Catalunya linkse activisten te vechten met neo-nazi’s. En om me heen hoor ik steeds vaker: “Dit was onder Franco niet gebeurd”. Men vergeet in alle begrijpelijke boosheid dat Franco 400.000 doden op zijn conto heeft staan.
Begrijp me goed, ik ben niet van de softe aanpak. De multicultikul ben ik allang voorbij. Naast de zon en tapas is dat een van de redenen waarom ik Brussel heb verruild voor Barcelona. Hier durf ik overal over straat en heeft de politie bevoegdheden om stevig (preventief) op te treden terwijl men in Brussel zoveel zones heeft dat uitwisseling uitgesloten is, zelfs als men nuchter zou zijn. Hier is de Passeig de Gracia niet een ranzige kopij van de Boulevard Mohamed V zoals ‘onze’ Anspachlaan. Ik heb vijf jaar samengewoond met een Marokkaan die als hij kwaad was mij imiteerde als op mijn slechtste Parkinson-momenten. De enige keer dat ik van mijn gsm ben beroofd was tijdens een ‘freezing’ als gevolg van mijn ziekte, door drie Marokkaantjes.
Niettemin, dit is wat ze willen, wij tegen zij. Angst zaaien uit naam van Allah die ze niet kennen en die hen direct zou terugkotsen naar waar ze vandaan komen. Onverdraagzaamheid als antwoord op onverdraagzaamheid. Zodat we Franco gaan missen of Hitler, of op Trump gaan stemmen of Wilders. Dan hebben zij gewonnen. Over mijn lijk. Juist nu is verbinden nodig, hoe moeilijk ook. Over grenzen heen. De afschuwelijke aanslag in Barcelona toont het belang van meer Europese samenwerking en coördinatie aan, waar politici als Le Pen en Wilders tegen zijn. Vanavond laat ik mijn ramen open staan en ga ik hand in hand met een leuke jongen door de stad waggelen om couscous te gaan eten met een goed glas Rioja.
Laat die klootzakken de ramblas krijgen.
