Patricia Paay ging naar de politie om aangifte te doen van het verspreiden van een video, waarop zij, samen met een man, plasseks bedrijft. De video was blijkbaar zonder toestemming en medeweten van Patricia Paay door iemand naar de Telegraaf Media Groep (TMG) gestuurd die er wel brood in zag en de video onder andere via GeenStijl op internet verspreidde. Patricia vond dat zij hierdoor in een zodanig negatief daglicht werd geplaatst dat haar leven en carrière kapot gemaakt werden.
Een serieuze zaak. Dat zeg ik als oud-politieman. Ik heb gedurende mijn loopbaan duizenden aangiften opgenomen en zag deze altijd als uitgangspunt, als basis van een zaak tegen een verdachte. Patricia Paay voelde zich niet serieus genomen door de politie toen zij aan het bureau kwam om aangifte te doen. Zij nam derhalve contact op met Peter R. de Vries en John van de Heuvel die onmiddellijk zorgden voor reuring in de (social)media. Met name Peter R. De Vries toonde, aan tafel bij Eva Jinek, een duidelijke vooringenomenheid ten aanzien van de politie. Hij doet dat wel vaker in een te vroeg stadium, althans dat is mijn persoonlijke ervaring met de tv-optredens van deze misdaadjournalist. John van de Heuvel heeft wel politie-ervaring, vandaar dat hij altijd enigszins terughoudend is met het geven van commentaar op de politie. Hij weet wel hoe het haasje daar hupt.
Zonder ook maar iets af te doen aan de zaak en de gevoelens van Patricia Paay wil ik toch iets zeggen over het doen van aangifte en vooral over hoe aangiften binnen de politieorganisatie worden opgenomen en intern doorgeleid.
Een aantal decennia geleden hadden we in Nederland in elk dorp of stad minstens één politiebureau waar op z’n minst overdag en vaak ook tot 23:00 uur de bezoekersopvang gedaan werd door reguliere politiemensen. Door de jaren heen werden politiemensen van deze taak ontheven en kwamen er de bezoekersbalies. Politiemensen werden uit bezuinigingsoverwegingen vervangen door Bijzondere Opsporingsambtenaren (BOA) of burgers in dienst van de gemeente (o.a. Melkertbanen).
De hedendaagse baliemedewerker mag uitsluitend aangiften opnemen van lichte vergrijpen. Je moet dan denken aan bijvoorbeeld fietsendiefstal, zakkenrollerij en vernieling. Zodra het echter om een zwaarder of complexer delict gaat moet de aangifte worden opgenomen door gekwalificeerd personeel. In de meeste gevallen gaat het dan om geüniformeerde politiemensen en/of rechercheurs. Dat gebeurt vaak niet stante pede, deze mensen zitten niet ergens in een kamertje te wachten totdat er iemand aangifte komt doen.
Het zijn de uitvoerders van de waan van de dag door van hot naar her te rijden of van de ene zaak in de andere te rollen en opgevreten worden door het bureaucratisch monster. Elke zaak van importantie krijgt in eerste instantie prioriteit 1 en als er sprake is van dringende noodzakelijkheid en/of aanhoudingen dan legt het (wettelijke) tijdslimietmonster een enorme druk op hun bureaucratisch werk. Uiteindelijk zal via case screening al of niet urgentie aan de aangifte worden toegekend. Dat hangt mede af aan de hoeveelheid ‘ingrediënten’ die in deze specifieke zaak aanwezig zijn en die zouden kunnen leiden tot een vruchtbaar procesverbaal tegen een verdachte. Het wordt derhalve een uiterst formele kwestie. Intussen wordt er ook altijd formeel slachtofferhulp aangeboden.
Door de jaren heen werden echter ook steeds meer politiebureaus gesloten, de afstand tussen bevolking en politie groeide gestaag, er werden vele miljoenen bezuinigd op de politie en er kwam een reorganisatie die zijn weerga niet kent. Tegelijkertijd kreeg de politie steeds meer en ingewikkelder taken toebedeeld. Dat had natuurlijk te maken met de veranderde samenleving, de complexere vormen van criminaliteit, de migratie en vluchtelingen, de terreurdreiging en de radicalisering. Daarbij komt dat burgers steeds assertiever worden, maar ook dat ze verwachten en eisen dat de politie er voor hun is als de nood aan de man is.
Het ziekteverzuim binnen de politie steeg door deze ontwikkelingen naar een schrikbarende hoogte. De politiek zag het anders, zij vinden nog steeds dat in Nederland zowat de beste politie ter wereld is, dat de criminaliteit daalt en dat er voldoende capaciteit is om al het werk op een professionele en adequate wijze aan te kunnen en af te handelen.
Dat alles mag natuurlijk nooit een excuus zijn voor het niet serieus nemen van iemand die aangifte komt doen van een strafbaar feit. Of dat in het geval van Patricia Paay daadwerkelijk is gebeurd weet ik niet. Ik ben er niet bij geweest. Ook voor Patricia geldt natuurlijk dat zij van de politie verwachtte en eiste dat haar zaak serieus in behandeling zou worden genomen. Als werkelijk zou blijken dat het een kwestie is geweest van opzettelijk niet serieus nemen dan is het zaak dat de betreffende baliemedewerker daarop wordt aangesproken.
Er zit echter een discrepantie tussen enerzijds de verwachtingen van aangevers en anderzijds de capaciteit en kwaliteit van het politieapparaat. Mensen vinden dat de politie altijd en elke zaak in behandeling moet nemen en dus onderzoek moet doen. Journalisten als Peter R. De Vries weten heus wel dat dit niet altijd het geval is. Op TV commentaar leveren is een stuk gemakkelijker dan een aangifte opnemen en onderzoek doen naar de strafbare feiten. Aan tafel bij Jinek gelden kijkcijfers, door tijd gelimiteerde gesprekken en wordt van tevoren heel nauwkeurig besproken welke thema’s en op welke manier ze aan de orde komen. Aan het politiebureau gelden wetten, regels, protocollen en ingewikkelde organisatorische structuren. Daar mag niet frivool mee worden omgegaan.
Desondanks blijft overeind dat het hier ging om een ontmoeting tussen twee totaal verschillende mensen van vlees en bloed. Een baliemedewerker is geen geprogrammeerde robot. Een aangever neemt ook zijn hele leven en persoonlijkheid mee naar die balie. Intermenselijke contacten zijn niet altijd vanzelfsprekend vriendelijk en professioneel.
Intussen zijn er vervolggesprekken geweest, werd excuus aangeboden aan Patricia Paay en wordt er serieus onderzoek gedaan in deze zaak. Of daarmee de rust is weergekeerd? Ik weet het niet. Dat hangt er vanaf in hoeverre Patricia Paay, haar advocaat en Peter R. de Vries tevreden zijn over de wijze waarop het onderzoek zich verder ontwikkelt. De betreffende baliemedewerker heeft stof tot nadenken en mag blij zijn als hij of zij niet al te lang wordt achtervolgd voor het optreden.
Tenslotte: laat deze zaak tot een goed einde komen. Voor alle partijen. Het gaat immers over het opsporen en vervolgen van verdachten, het indienen van schadeclaims en niet te vergeten om kijkcijfers.
Lees ook De Blauwe Diender.
