Onlangs vroeg ik op Twitter aan Asha ten Broeke of ze de Noorse documentairereeks Brainwash al had gezien. Deze reeks gaat ondermeer over gendergelijkheid. Ten Broeke had het nog niet gezien, zei ze. Ze is hoogstwaarschijnlijk niet de enige in Nederland. Jammer, want Hjernevask (zoals de serie oorspronkelijk heet) is echt interessante televisie over het eeuwige nature-nurturedebat. In zeven afleveringen wordt gekeken naar in hoeverre de verschillen tussen mensen een biologische basis hebben.
De daadwerkelijke invloed van ouders, het verschil tussen het hetero- en het homoseksuele brein, hoe het zit met verschillende rassen, de vraag of de ene cultuur gewelddadiger is dan de andere…het zijn allemaal gevoelige onderwerpen en ik kan me voorstellen hoe hierop gereageerd is in het overwegend politiek correcte Noorwegen.
Vooral interessant om te zien vond ik hoe idealisme en overtuiging zelfs het oordeel van Noorse wetenschappers lijkt te vertroebelen. Zo moest ik aan de serie denken toen ik een tijdje geleden Asha ten Broeke bij Pauw & Witteman zag, naar aanleiding van de seksistische Bart Smit-folder.
Uiteindelijk was haar punt vooral dat er ‘altijd plek moet zijn voor de uitzondering op de regel’. Daar is volgens mij iedereen het wel mee eens. Maar moeten we daarom ook ontkennen dat bepaalde dingen zijn zoals ze zijn? Moet ik me schuldig voelen als ik het fijn vind dat mijn zoontjes liever gillend in piratenpak achter elkaar aan rennen dan dat ze met Barbies spelen?
Wat de docureeks Brainwash me in ieder geval leerde is dat dit allemaal niet komt omdat de wereld hen dat opdringt.
De hele serie is overigens geweldig. Harald Eia (in Noorwegen een bekend komiek) toont op toegankelijke wijze hoe de intellectuele elite het Noorse volk op een bepaalde wijze geïndoctrineerd heeft. En hoewel Nederland geen Noorwegen is, is dat ook voor ons heel interessant om te zien.
Zoals gezegd is de hele serie interessant, maar voor wie zich slechts wil beperken tot the battle of the sexes gaat het vooral om deze drie afleveringen:
Aflevering 1: The Gender Equality Paradox
Hoe komt het toch dat meisjes meer in bepaalde beroepen voorkomen en jongens in andere? En waarom worden die verschillen groter als een land welvarender wordt?
Aflevering 5: Sex
Wat is het verschil in sexbeleving tussen mannen en vrouwen? Zijn vrouwen bijvoorbeeld kieskeuriger?
Aflevering 7: Nature or Nurture
Waarin wordt ingegaan op de vraag in hoeverre geslacht eigenlijk een sociale constructie is.
Verplicht kijkvoer dus wat mij betreft. Mijn mond viel namelijk hier en daar echt open van verbazing. Voorbeeldje? Als Harald aan iemand vraagt wat de wetenschappelijke basis is voor de aanname dat er ‘geen biologische basis is voor de verschillende keuzes die mannen en vrouwen maken als het om werk gaat’ krijgt hij dit als antwoord:
” My scientific basis? I have what you would call a ‘theoretical basis’. There’s no room for biology in there for me. I feel that the social sciences should challenge thinking that is based on the differences between humans being biological. “
Met andere woorden: de wetenschap moet zich richten op hoe we willen dat iets is, niet op hoe het daadwerkelijk is.
Verbaas uzelf, kijk Brainwash!
Martin Koolhoven is filmmaker en meent derhalve best wel verstand te hebben van film en televisie.
Hjernevask (“Brainwashing”) – English – Part 1… por BrainwashingInNorway
