Wat heeft Keje Molenaar in godsnaam gedacht toen hij de pipse ‘verandermanager’ Steven ten Have, geboren te De Meern, als voorzitter van de Raad van Commissarissen van Ajax lanceerde en daarmee ‘losliet’ op de oude voetbalrot en halfgod Johan Cruijff? Verkeerde Molenaar in de veronderstelling dat hij een kermisattractie in elkaar moest sleutelen? Een Grieks drama? Of de dagprogrammering voor een ‘Extreme Verbal Sports’-kanaal? In de complexe organogrammen van verdwalende verandermanagers heet het, geloof ik, dat meneer Ten Have ten opzichte van J. Cruijff wel eens ‘aanvullende kwaliteiten’ zou kunnen hebben, net als de overige, kersvers aangezochte leden van die raad. Vergeten was Molenaar waarschijnlijk dat lieden die groot zijn geworden in het verandermanagement, in het duwen, prikken, trekken, knevelen, pimpen en wegsaneren van werknemers, c.q. mensen van vlees en bloed, aan J. Cruijff wel eens een harde kluif zouden kunnen hebben. De Nederlandse media in het algemeen en het pas onderscheiden praatprogramma Voetbal International in het bijzonder zullen Keje tot in de eeuwigheid dankbaar voor zijn castingwerkzaamheden. Hier ontspon zich in ettelijke dagen de choreografie waaronder niet alleen Ajax maar heel de moderne samenleving te lijden heeft, te weten: witte boorden annex managers, die naar eigen goeddunken gaan trappen, schoppen en tackelen op een door vakmensen zorgvuldig aangelegde dansvloer. Die alles om zich heen weg maaien en aan gruzelementen slaan omdat ze zelf nog nooit een fatsoenlijke danspas hebben uitgevoerd en, boordevol haat richting degenen die dat wél kunnen, ‘het bedrijfsresultaat’ en ‘de aandeelhouderswaarde’ voorop stellen. In mijn ogen is Cruijff bij Ajax dan ook niet alleen in gevecht met het clubje rond ‘verandermanager’ Steven ten Have (De Meern, 1967), maar met de moderne barbarij in zijn puurste vorm.
Ling ruikt naar snackbar
De onverholen (aan haat grenzende) minachting waarmee Ten Have (‘ik ben geen haatdragend mens’) bij ‘Nieuwsuur’ bijvoorbeeld sprak over de herhaalde kandidatuur van Tscheu La Ling als algemeen directeur, verraadde veel. Waarom hij en zijn mederaadsleden niets zagen in de Hagenees en hem, als ik Cruijff mag geloven (en waarom niet?), niet eens uitnodigden voor een gesprek, mag dan tot de dag van vandaag officieel volstrekt onduidelijk zijn, het officieuze antwoord lijkt me glashelder. Tscheu La Ling zou wel eens kunnen gaan lachen om al die organogrammen, businessmodellen, clean desk policies, cultuurveranderingstrajecten, implementatiefilosofieën, klankbordgroepen, experience economies, helikopterviews, merkcharisma’s, target groups, turn around-sessies en quick scans waartussen de overige leden loopbaansgewijs omhoog zijn gekropen. Tscheu La Ling rook, simpel gezegd, teveel naar snackbar en werd, en passant, beschuldigd van banden met het criminele circuit. Het idee dat La Ling, op z’n plat Haags, wel eens op tafel zou kunnen slaan en, geheel zonder ruggespraak van een klankbordgroep, een besluit zou kunnen nemen, joeg het clubje ego’s rond Ten Have dermate veel angst aan dat ze het gevaar met hem aan één tafel te zitten niet eens wensten te nemen. Je ontworstelt je via verandertrajecten aan De Meern of je ontworstelt je niet via verandertrajecten aan De Meern, maar één ding, moet Ten Have gedacht hebben: áls je De Meern, zoals ik, via verandertrajecten glorieus en voorgoed hebt uitgezwaaid en aan zijn lot overgelaten, dan doe je dat niet om na de eerste de beste bocht geconfronteerd te worden met een vakman… sorry!… proleet als Tscheu La Ling. (Kijk voor Ling’s alleszins respectabele track record naar de verrichtingen van de Slowaakse club AS Trencin.) Het is, kortom, hoogst merkwaardig dat de man zich nooit heeft mogen voorstellen aan de RvC van Ajax en een daad van extreme coulantie dat Cruijff niet toen al het bijltje erbij neer gooide.
Bobo’s en baantjesjagers
Dat verandermanagers van het type Ten Have het woord ‘waarheid’ in de mond durven te nemen, is niets meer of minder dan een gotspe. Als er één branche bestaat waarin de waarheid op de eerste rij zit om opgeofferd te worden, dan is het wel in de beursgenoteerde turbulentiewolken waarin het veranderingswezen permanent bivakkeert. In die wereld schuift de werkelijkheid per mailtje, per smsje, per scheet, per grinnikje, per zwijgseconde een andere kant op. Reden, wellicht, waarom de dievenbende rondom Ten Have de achterbakse brief naar De Telegraaf, aangaande Cruijff en column, niet prijs wil geven; het zou, hoogstwaarschijnlijk, een onthutsend kijkje geven in het opportunisme en de angsthazerij van deze omhoog gevallen groep nono’s. En dan nog twee opmerkelijke details. Eén: een prominente collega van schuinsmarcheerder Ten Have is Paul Römer, nu baasje bij het ‘kwaliteitsmerk’ van de publieke omroep NTR, in een eerder leven hofleverancier van de meest hersenloze beeldvulling ooit (Big Brother). Deze man heeft zijn ‘finest hours’ beleefd over de rug van al die regimenten manipuleerbare Onbekende Nederlanders, die hem was ophangend, teennagel knippend, ballen krabbend en medekandidaten neukend aan jaloersmakende kijkcijfers hebben geholpen. Zou de heer Römer Big Brother ook maar één seconde zijn gaan verwarren met de leiding van een voetbalclub? (Ik zeg, gelet op zijn rattengedrag, alleen: het is alleszins denkbaar.) En twee: bij de ledenraad van Ajax denk je aan, tja, ‘gewone leden’, mensen uit de club, dus. Maar uit een bijzin van NOS-verslaggever Joep Schreuder maakte ik op dat Menzis-topman, Eerste Kamerlid en allerhande bijbanenverzamelaar Roger van Boxtel warempel ook in de ledenraad zit. Zelfs op de werkvloer ligt, kortom, de invloed van de bobo’s, de baantjesjagers, bij Ajax op de loer. Vind je het gek dat Johan Cruijff zich ‘unheimisch’ begint te voelen bij zo’n gezelschap?
Nog een keer naar Feyenoord
Slotvraag: is het een kwestie van uren, dagen of weken dat Johan Cruijff – voor de tweede keer in zijn leven – zich uit gekrenktheid gaat melden in De Kuip? Bij ons, Johan, ben je van harte welkom en mag je samen met wie je wilt de jeugdopleiding, die al goed loopt overigens, nóg verder perfectioneren. Opdat Feyenoord nooit meer één cent hoeft uit te geven aan een talentloze verdediger, een matige middenvelder of een uitgebluste aanvaller. Zeg niet dat het dezer dagen niet een fractie van een seconde door je hoofd is geschoten, Johan: Ajax opnieuw het nakijken geven ten faveure van Feyenoord. Jazeker, ik voel ‘t, je denkt erover na!
Hans van Willigenburg is een ras-Feyenoorder, die Ajax en het Nederlandse voetbal de heilzame invloed van Johan Cruijff van harte gunt.
Foto CC: Risastla
