De Britse bevolking heeft met (kleine) meerderheid bij referendum uitgesproken dat hun United Kingdom de Europese Unie moet verlaten. Weinigen hadden verwacht en voorspeld dat dit zou gebeuren. In de laatste week voor het referendum wezen de peilingen en de beurzen de andere kant uit. Ook ik dacht dat de Britten zouden blijven. Hoe verder, is nu de vraag. De Britse regering en het parlement zullen eerst aan Brussel moeten melden dat zij het besluit hebben genomen uit de Europese gemeenschap te treden. In artikel 50 van het Verdrag van Lissabon is dat verwoord.
Terecht heeft prime-minister Cameron besloten af te treden. Een groep van zijn eigen parlementariërs heeft nog een beroep op hem gedaan aan te blijven. Een oproep tot ongeloofwaardigheid was dat. De belangrijkste partijgenoot/tegenstander Johnson meldde dat de onderhandelingen van zijn land over het uittreden uit de Europese Unie geen haast hebben. Geschrokken van de uitkomst? Of denkt deze opgewekte slimmerik dat er tijdens de besprekingen in Brussel, die zo’n twee jaar gaan duren, nog van alles kan gebeuren? Op zich is dat natuurlijk ook zo.
Het is alsof Europees Commissievoorzitter Juncker, de oude vos, dat had voorzien. Hij bepleitte direct te gaan onderhandelen over de verder te nemen stappen vanuit Brussel. Dat gebeurde ook. Zaterdag kwamen, daartoe opgeroepen door Frankrijk en Duitsland, de zes oprichters van de Europese Gemeenschap bijeen. Binnen de kortste keren besloten de zes ministers van Buitenlandse Zaken zo snel mogelijk te beginnen met de besprekingen over het uittreden van Groot-Brittannië. Ook meldden zij dat er een plan voor een ‘flexibele Unie’ komt. Waarom zijn ze daar niet eerder mee gekomen?
Vanwaar deze haast? Besluitvaardigheid willen uitstralen? Onze premier bepleitte juist een stap voor stap benadering. Geen overhaasting.
Daarbij helpt een terugblik. Denk aan de heroïsche strijd van onze minister Luns tegen de Franse President De Gaulle. De grote leider indertijd van Frankrijk en het Franse volk moest weinig van de Britten hebben. En kijk naar de laatste jaren. Het is Frankrijk elke keer weer gelukt zich onder de Europese afspraken uit te draaien. De Britten en wij hielden zich steeds wel aan die afspraken. Frankrijk en Duitsland werden coulanter behandeld. Nu komen die twee met hun ‘flexibele Unie’.
Ik hoop dat het plan echt wat nieuws inhoudt. Dat de burgers in Europa niet blij worden gemaakt met een dode mus. De stemming in Groot- Brittannië geeft weer wat ook in andere lidstaten onder een groot deel van de bevolking leeft! Het is een waarschuwing voor Europa. Een ander Europa, een nieuw Europa (schreef ik vorige week) moet er komen. Zo kan het niet langer.
Minder regelzucht. Meer eigen bevoegdheden voor de lidstaten. Kort geleden schreef ik: Meer een Europa der Vaderlanden. Het voorstel van de Franse oud-minister Védrine van Buitenlandse Zaken, om twee jaar geen voorstellen voor ‘meer Europa’ te doen, getuigt van wijsheid. De regering moet zich dat ter harte nemen. Geen overhaasting.
“Een staatsman wint, al wint hij niet dan tijd”, zegt een oud spreekwoord.
