Het duurde nog lang, bijna ongeduldig werd ik ervan, maar dinsdag was ie daar eindelijk. De relativering waarvan je wist dat ie komen ging: “Dat Zaandam-verhaal, wordt dat niet buiten proportioneel groot gemaakt? Hangjongeren & klootzakjes (pardon me) van alle tijden toch?” Deze tweet kwam van de journalistieke leiding van KRO-NCRV Hans Laroes, maar ik ving deze week meer mitsen en maren op over de aandacht voor de straatterreur in de Zaanse wijk Poelenburg.
Het is onder journalisten een goede gewoonte, om de waan van de dag zo nu en dan tegen het licht te houden en je af te vragen: blijven we dit verhaal ‘doen’ of laten we het voor wat het nu is? Maar in de tweet van Laroes zit nog een hele andere gewoonte, namelijk die om straatterreur zoals in Zaandam te bagatelliseren. Het is niet leuk, maar kattekwaad is van alle tijden, de daders zijn jong en onwetend, geen klootzakken maar klootzakjes (excuus) en wat valt er te vrezen van hangjongeren? Het woord zegt het al, jongeren die hangen, die niks doen.
Met de opmerking ‘van alle tijden’ passeert Laroes handig de etnische samenstelling van de straatbendes van nu en daarmee een belangrijk deel van het probleem. Maar eigenlijk hadden we Laroes helemaal niet moeten lastigvallen met de intimidaties, de bedreigingen richting bewoners, politie en raadsleden, want ‘dat Zaandam-verhaal’ is iets van alle tijden en wat van alle tijden is, is geen nieuws.
Een andere manier om straatterreur van de journalistieke en politieke agenda af te voeren, is het gebruik van de term ‘incidenten’. Ik noem u een aantal incidenten – niet van álle tijden, maar toch wel van de laatste.
In de wijk Veldhuizen in Ede (2016) steken jongeren van Marokkaanse afkomst auto’s in brand, vernielen eigendommen van anderen en treiteren bewoners en politie. De problemen spelen al jaren, maar burgemeester Van der Knaap (CDA) toont geen belangstelling en zegt geen tijd te hebben de wijk een keer op eigen benen te betreden. De ‘overlast’ (eufemisme!) wordt landelijk nieuws en van de weeromstuit oppert de burgemeester dat de Marokkaanse consul de rust in de wijk maar moet herstellen.
Busmaatschappij Connexion (2008) is het geweld van Marokkaanse jongeren in Gouda meer dan zat en weigert nog langer door de wijk Oosterwei te rijden. Er wordt met stenen gegooid, aan de noodrem getrokken en een chauffeur wordt met het mes op z’n keel beroofd. Burgemeester Cornelis (PvdA) betreurt het beschadigde imago van zijn stad en reduceert de gebeurtenissen tot een mediahype. Om later alsnog toe te geven dat de problemen met deze jongeren te groot zijn om er in enkele maanden vanaf te zijn.
In Veghel (2016) zijn bewoners van het centrum ten einde raad, omdat Marokkaanse en Ethiopische jongeren al zes (!) jaar mensen uitschelden, bedreigen en rollators onder bejaarden vandaan schoppen. Burgemeester Adema (VVD) laat de openbare orde al die tijd over aan het straattuig, maar meldt – na berichten in de media en op YouTube – het ‘bijzonder vervelend te vinden dat inwoners overlast ervaren’.
En zo gaat het al jaren in nog veel meer Nederlandse gemeenten, dag in dag uit. Burgers in het nauw, bedreigd op straat, tot in hun eigen huis en falende bestuurders voor wie het geweld en de intimidaties geen enkele prioriteit hebben.
Dankzij de weke aanpak van de toenmalige Amsterdamse burgemeester Cohen (PvdA) hebben straatbendes in de Diamantbuurt en Slotervaart jarenlang hun gang kunnen gaan. Mensen met angst over straat of hun buurt uit getreiterd door de ‘boefjes’ van toen, die inmiddels zijn uitgegroeid tot de zware criminelen van nu.
In Zaandam keek burgemeester Faber (PvdA) zes jaar lang een andere kant op als raadslid Juliëtte Rot (heldin) de straatterreur in de wijk Poelenburg op de agenda wilde te krijgen. Faber liet Rot en de andere wijkbewoners aan hun lot over en kwam pas in beweging toen de druk van de landelijke media haar te groot werd.
Het zijn deze falende bestuurders waar de journalistiek elke dag bovenop behoort zitten. En we moeten grondig aan de slag met de vraag waarom straatterreur bijna uitsluitend het domein is van jongeren uit migrantenfamilies. Wat gaat er thuis mis dat kinderen van 8 jaar zo gewelddadig en respectloos omgaan met andere mensen? Dat is niet van alle tijden en daar zit nog veel meer ellende voor de toekomst in.
Dit is een groot maatschappelijk probleem en daar is voor journalisten niets ‘buitenproportioneels’ aan. Ook hier moet elke dag de onderste steen naar boven. Dat is ons werk.
Deze column werd eerder gepubliceerd op RTL Z.
