Terwijl iedereen elkaar in de haren vliegt vanwege de burkini, begaf ik mij deze week op het terrein van bier en no-kini: een naakte Spa in Berlijn. Zoiets zou ik in Nederland niet in mijn hoofd halen maar als je hier even een middagje ontspannen wilt zwemmen en zonnen, zonder kinderen om je heen, dan is zo’n oord veruit de beste optie. Al doende leert men.
De ligbedjes rondom het kleine zwembad in Aziatische stijl lagen rond het middaguur allemaal vol. Gespierde mannen met stevige billen, oude mannen met niet zulke stevige billen, een verbrande venusheuvel, een balzak onder een krant recht tegenover me, een oudere vrouw met een glinsterende zilverkleurige badmuts: ineens een idioot soort kledingstuk bovenop haar grote lijf.
In de kleedkamer check ik even mijn telefoon op berichten. ‘Handy’s’ zijn op het terrein verder strikt verboden. Een meisje naast me rommelt met haar elektronische sleutel, maar krijgt haar kluisje niet open. Ik help haar. Ze is hier voor het eerst, want ze vraagt me of ze echt alles uit moet trekken. “Keine Badeanzug, gar nichts?!” “Ja, alles”, zeg ik. “Het eerste uur is het heel gek, maar daarna heel gewoon”, glimlach ik terwijl ik een aura van ervaring veins. Ik weet wel beter. Het liefst lig ik verscholen achter het bamboe en op mijn rug. Maar dat gaat haar niets aan.
Ik wandel terug naar buiten en vraag mij af wat dit ‘oncomfortabele comfort’ mensen oplevert. Het voelt vrij, ja. Maar al het gewone wat zich hier voortzet, zoals het lezen van een boek of even met je gedachten afdwalen, een cappuccino drinken, wordt steeds onderbroken door die ene dwanggedachte: ik ben naakt. En hij ook. Het grappige is, of het nou door die gedachte komt of het naakte feit, het schept een vreemd soort band om alles prijs te geven. Want die hangbillen, kleine of grote piemels en neptieten, het blijft allemaal onder elkaar.
Maar waarom zou ik, of het meisje in de kleedruimte, niet een klein broekje aan mogen?, dacht ik. Waarom wérkt nudisme niet als het niet strikt wordt toegepast? Een vrouw in bikini, zwempak of burkini zou hier unaniem worden weggestuurd, geen discussie voor nodig, laat staan een slaande ruzie. Aan haar keuzevrijheid heeft hier niemand een boodschap. Want is ze nou helemaal verrückt!
De burkini in de publieke ruimte breekt de band, de afspraak om onszelf tot een bepaalde, duidelijke grens open te stellen voor een ander. Als ik met bikini in de branding naast een vrouw in burkini sta dan maakt zij mij naakter ten opzichte van haar, zij maakt mij daarvan bewust. Daarom is het dragen van een burkini ook zo provocatief. Een bewuste provocatie, een schending van basale en waardevolle afspraken die we in het Westen, en ook per land verschillend, gewoon hebben. Een religieus voorschrift is de burkini niet (en al was dat wel zo), een oplossing voor huidproblemen ook niet en de grootste losse flodder in de discussie, keuzevrijheid, al helemaal niet. Althans, niet anders dan iemand een blauw oog slaan ook keuzevrijheid is, of kinderen niet leren zindelijk te worden. Het is hooguit keuzevrijheid met consequenties: dat we het niet accepteren.
Hoe gevoelig die afspraken liggen omtrent de hoeveelheid lichaamsbedekking, blijkt wel uit het feit dat wel of niet topless zonnen zelfs in Nederland nog altijd delicaat ligt. In mijn tienerjaren tot pakweg het millennium deed bijna iedereen dat nog, daarna niet meer. Niet in Zandvoort, niet in Griekenland, nergens. Alleen als andere vrouwen het ook doen, dan gaat het topje uit. Maar zie die situatie van unanimiteit maar te creëren. Dat is een kwestie van cultuur, tijdgeest, sentiment, niet zomaar iets. En zoals je niet met een grote witte jurk naar iemands bruiloft gaat, zo ga je ook niet met burkini het zwembad in.
De kwetsbare, naakte mens is alleen niet naakt als de anderen het ook zijn. De burkini zet daarom Westerlingen in hun hemd, en dat gevoel van schaamte is precies wat moslims die deze praktijken aanmoedigen, willen bereiken. We moeten gaan leren die schaamte terug te leggen waar die hoort.
