Afgelopen donderdag kwamen mijn Catalaanse buren en ik samen in een voor mij nog onbekend café in onze Rambla. Het café had een groot televisiescherm waarop de verkiezingsuitslagen werden vertoond. Nu hebben bijna alle cafés grote schermen maar dit was een Pakistaanse shoarmatent zonder enige politieke voorkeur van betekenis. De meeste andere uitbaters zijn tegen de onafhankelijkheid omdat zij vrezen voor de negatieve economische gevolgen. Maar de Pakistani is neutraal.
Wij zaten met zo’n 20 buren bij de Pakistani. Allen behalve ik hadden die dag gestemd. De meesten stemden op de voormalige vice president (een gevangene), daarna volgden de stemmers op de oud-regio-president (balling in Brussel) en als derde partij de CUP, een nog kleine onafhankelijkheidswens partij.
Tegen 10 uur in de avond waren de helft van alle stemmen geteld en was het duidelijk dat de drie partijen van mijn buren gezamenlijk een meerderheid in het regio-parlement zouden behalen. Toch bleef de feeststemming uit: de grootste partij was Ciudadanos, een pro-Spaanse partij die niet afkerig is van het opsluiten van de politici die onafhankelijkheid nastreven.
Om een voorstelling te geven: stel extreem rechts, bijvoorbeeld de PVV, wordt bij de verkiezingen de grootste partij. Maar de linkse partijen (GroenLinks, SP en een kleine PvdA bijvoorbeeld) hebben opgeteld de meeste zetels om een links kabinet te vormen. Niemand wil met de PVV regeren. Niemand heeft gestemd op het midden.
De Catalanen zijn dus democratisch verdeeld tussen twee uitersten. Meer dan 80% van de stemgerechtigden heeft gestemd. Er waren geen incidenten of gewelddadigheden en alles ging volgens de Spaanse grondwet.
De enige overwinning die allen lijken te delen is de overwinning op Rajoy en zijn Partido Popular. De partij van de stille interim regio-presidente, van artikel 155 die de regio-president wegjoeg en die andere regio-bestuurders opsloot of privé financieel aansprakelijk stelde wegens het organiseren van een volksraadpleging.
Aangezien er hier in uitersten wordt gedacht, gestemd en gehandeld, zijn er dus uiterste toekomstscenario´s denkbaar. Het eerste is dat Puigedemont uit Brussel terugkeert en zijn oude zetel als regio-president inneemt. Ook de vier gevangenen komen vrij en nemen deel aan de nieuwe regio-regering die weinig afwijkt van de vorige regering.
Omdat alles dan dus staatsrechtelijk bij het oude blijft kan dit keer Rajoy worden aangeklaagd wegens misbruik van Catalaanse overheidsgelden omdat hij een verkiezing heeft laten organiseren voor niets. Vervolgens komen de bedrijven terug naar Catalonië en lijdt de PP van Rajoy gezichtsverlies in heel Spanje. Algehele Spaanse verkiezingen zijn dan onafwendbaar.
Een milder scenario is dat het onafhankelijkheidsblok de onafhankelijkheid voorlopig laat varen en aanstuurt op grote mate van autonomie, exact zoals de Catalaanse regio-regering al jaren proberen te bewerkstelligen binnen de wet en in overleg met Madrid. Maar nu met een extra voorwaarde: nieuwe verkiezingen in heel Spanje. De PP zal het Spaanse stokje overdragen aan Ciudadanos en met hen kan Puigdemont wel tot overeenstemming aangaande vergaande autonomie komen.
Maar natuurlijk is er ook nog de mogelijkheid dat de herkozen-gevangenen in de cel blijven, Puigedemont bij terugkeer uit Brussel ook gevangen wordt gezet, de Ciudadanos een minderheidskabinet vormen en als uitvoerder van Rajoy´s wensen Catalonië beheerst overheersen.
Wie zal het zeggen? Ik zal het de Pakistani vragen…
