Robert de Haze Winkelman werd maandag geroyeerd als lid van Forum voor Democratie (FvD). Zijn naam zegt u waarschijnlijk weinig, maar hij werd ooit door FvD met veel aplomb binnengehaald. De Haze Winkelman was eerder senator voor de VVD en hielp FvD met de kandidatenselectie voor de Tweede Kamer. Geen kleine jongen dus. Volgens FvD was het nodig hem te royeren, net als het voormalige VVD-statenlid Betty Jo Wevers. De reden is volgens FvD:
“Op basis van recente informatie heeft het partijbestuur geconstateerd dat voormalig VVD-senator De Haze Winkelman en voormalig VVD-statenlid Wevers de afgelopen maanden op oneigenlijke wijze en door gebruikmaking van dreigementen en kwaadsprekerij, geprobeerd hebben de gecontroleerde uitbouw van de partij actief tegen te werken en het partijbestuur over te nemen. Dergelijk gedrag is voor het partijbestuur onacceptabel.”
De Haze Winkelman geeft een hele andere lezing van zijn royement. Volgens hem word je bij FvD geroyeerd als je pleit voor interne partijdemocratie. Het is tijd om ons de vraag te stellen wat FvD voor partij is en hoe deze is georganiseerd.
FvD was gisteren niet bereid de eigen verklaring verder toe te lichten of te reageren op de woorden van De Haze Winkelman. Er is echter reden voor zo’n reactie, want de verklaring van FvD klopt simpelweg niet. De Haze Winkelman zou volgens FvD het partijbestuur over willen nemen. Wat zeggen de statuten van FvD over de benoeming van het bestuur? In Artikel 28.1 lezen we:
“Het partijbestuur bestaat uit ten minste drie (3) stemhebbende leden. De leden van het partijbestuur worden benoemd door de algemene vergadering uit een bindende voordracht van één of meer kandidaten, die wordt opgesteld door het partijbestuur. De algemene vergadering kan aan die voordracht het bindend karakter ontnemen door een besluit, genomen met ten minste twee derden van de uitgebrachte stemmen in een vergadering waarin ten minste twee derden van de stemgerechtigde leden van de algemene vergadering aanwezig of vertegenwoordigd zijn.”
Hoezo wilde De Haze Winkelman het partijbestuur overnemen? Hij zat en zit niet in dat bestuur en moet door het partijbestuur zelf worden voorgedragen om er lid van te worden. De kans dat het FvD-partijbestuur De Haze Winkelman daarvoor uitkiest is natuurlijk nul. De verklaring van FvD is dus in ieder geval onzin.
De Haze Winkelman zegt zelf dat hij in een – niet openbaar gemaakte – brief pleitte voor meer interne democratie. Langzaam wordt binnen en buiten FvD duidelijker dat de partij geen normale ledenpartij is zoals VVD, D66 en GroenLinks. De werkwijze van FvD is sterk gecentraliseerd en leden hebben geen echte invloed. Dat kon aanvankelijk nog als een aanloopprobleem worden gepresenteerd, maar inmiddels is duidelijk dat het om een structureel fenomeen gaat.
Dit is niet alleen te zien in de statuten of in de dubbelfunctie van Baudet als fractievoorzitter én partijvoorzitter, maar ook in de dagelijkse praktijk van hoe de opbouw van de partij verloopt. Twee kwesties zijn illustratief voor het feit dat FvD een centralistisch ingestelde partij blijft: de provinciale structuur die aanvankelijk werd opgezet maar binnen de kortste keren ook weer werd opgeheven en de mislukte allianties met lokale partijen. FvD wil geen uitbouw waarbij meer mensen daadwerkelijk iets over de partij te zeggen zouden krijgen.
Tientallen FvD-leden wilden afgelopen jaar actief worden. Er was professionele screening van vrijwilligers die een rol zouden gaan spelen bij de kandidatenselectie voor de provinciale statenverkiezingen in 2019. Tientallen mensen kregen een gesprek. FvD organiseerde na de verkiezingen van maart 2017 drie trainingsdagen met deze groep. Er werd onder andere gepraat over een werk van De Tocqueville. De hele operatie werd geleid door de vrouw die het partijbureau onder haar hoede had gekregen: Saskia Koning, die ook op de kandidatenlijst van de Tweede Kamer stond.
De derde trainingsdag bleek het plan opeens veranderd. Er kwamen bij nader inzien geen provinciale teams en ook de app-groepen waarmee de deelnemers onderling communiceerden werden opgeheven. Waarom er plotseling een andere koers werd ingeslagen werd niet duidelijk. Baudet mailde de deelnemers alsof het allemaal de gewoonste zaak van de wereld was. Er waren tien regionale coördinatoren benoemd die verder zouden gaan met het proces. De tientallen deelnemers hoefden niets meer te doen.
Organisator Saskia Koning werkt inmiddels niet meer bij FvD en behalve de tien coördinatoren is er geen provinciale of regionale structuur meer.
FvD kondigde ondertussen aan dat er allianties gesloten zouden worden met lokale partijen in het hele land. Er was meteen sprake van een alliantie met Leefbaar Rotterdam. ‘In alle andere gemeenten’ zouden er ook allianties komen. Maar er werd niets meer van vernomen, tot deze week op de website verscheen dat het plan niet meer doorgaat. Bij FvD deden leden nooit een uitspraak over de wenselijkheid van dit plan of over het afschieten ervan. Meerdere lokale partijen hebben zich wel degelijk bij FvD gemeld met de vraag of er een alliantie kon komen.
Zo wilde Joop Berendsen, fractievoorzitter van de Ouderen Partij Zandvoort wel praten over een alliantie. FvD nam nooit de moeite om tot een gesprek te komen. Forza! doet in zeven gemeenten mee en partijleider Paul Meijer wilde een alliantie, maar hij kreeg geen gesprek. Bevriende partijen als de Lijst Smolders in Tilburg en Beter voor Den Helder praten over ‘vriendschappelijke contacten met FvD’ maar hebben geen alliantie. Democratisch Zaanstad werd benaderd door FvD, maar wilde zelf niet. Meerdere partijen kregen nooit een gesprek, anderen kregen geen antwoord of veel te laat.
De allianties met lokale partijen kwamen niet van de grond, maar de reden is niet dat er geen lokale partijen voor te vinden waren.
Het enige wat FvD wél initieerde was de Amsterdamse verkiezingsdeelname. Ook hier hadden leden niets over te zeggen. Ondertussen gingen alle andere allianties niet door, met uitzondering van die met Leefbaar Rotterdam, al lijkt ook die weinig voor te stellen. Bij de nieuwjaarsreceptie van Leefbaar refereerde niets aan de samenwerking met Baudet, die bij zijn enige alliantie-partner zijn gezicht niet liet zien. In de gemeenteraad van Rotterdam heeft een Leefbaar-raadslid inmiddels gezegd dat de partij niets met FvD te maken heeft.
Zo resteren slechts vragen. Waarom stopte de uitbouw van de provinciale structuur? Waarom kwamen er geen allianties? Waarom kregen leden nooit de mogelijkheid inhoudelijk iets aan FvD bij te dragen? Waarom zijn vrijwel alle bijeenkomsten in het land gestopt, terwijl FvD daar aanvankelijk zoveel succes mee had? Alles verwijst terug naar het partijbestuur en daar geeft men geen commentaar. Aangezien dat bestuur door de leden niet of nauwelijks van samenstelling kan worden gewijzigd, is het duidelijk dat FvD niet snel van karakter zal veranderen.
Veel FvD-leden realiseren zich niet dat ze lid zijn geworden van een partij zonder democratische structuur. Maar ze komen daar vroeg of laat natuurlijk wel achter. Dan gaat FvD haar vele mislukte rechtse voorgangers vanzelf achterna.
