Was de economie, of beter gezegd: het kapitalisme, voor links lange tijd een monster dat beteugeld diende te worden, anno 2011 heeft zich een nagenoeg totale metamorfose voltrokken: links is intens van economie gaan houden! De progressieve medemens lijkt in de kapitalistische wetten de perfecte weg naar rechtvaardigheid, eerlijke concurrentie en kleurneutrale selectie te hebben gevonden. Een bedrijf dat maar genoeg gefocust is op maximale winst kan het geen fluit schelen of iemands huidskleur geel, bruin, wit of iets daar tussenin is getint. (Misschien dat het zelfs vier poten of een stel haaientanden geen bezwaar vindt…) Geld als non-discriminatoir heilssymbool, kapitalisme als aanjager annex blender van het gedroomde multiculti ideaal: hoogopgeleide professionals van allerlei pluimage die elkaar, in een denktank of brainstorm zonder aanzien des persoons en in een welhaast hemelse sfeer van collegialiteit, aanvullen en, ook dat nog, vanwege hun diversiteit ‘verrijken’, tot het optimale product eruit rolt, zonder dat onoplosbare rotkwesties over keppeltjes, hoofddoeken, halal vlees of besnijdenissen als spelbreker ten tonele verschijnen. Het klinkt als lachwekkende edelkitsch, maar dit is zo’n beetje het toekomstbeeld van links geworden: in Gucci of Victor & Rolf gestoken geldmachines zonder afkomst of beperkende verbanden, die in een positieve hosanna sfeer werken aan een frictieloze maatschappij. Blader de laatste Linda (New York-nummer) of de nieuwe lifestyle-bijlage van de NRC maar eens door, dan zie je hoe die plastic schijnwereld tegen de klippen op verkocht wordt.
Laatste ontkenningsfasen
Ja, je lacht (of huilt) je suf, tegenwoordig. Nog voor de werkgeversclub VNO-NCW een microfoon te pakken kan krijgen, maant voormalig PvdA-coryfee en vriendje-van-Matthijs Felix Rottenberg – als reactie op het grove taalgebruik van Wilders – al vanaf zijn vaste stoel bij DWDD tot kalmte omdat wij ‘jaarlijks voor 6 miljard naar Turkije exporteren’. Jazeker, de PvdA als hoeder van onze kapitalistische handelsbelangen. Heel links heeft het heden ten dage de godganse dag over ‘de modernisering van de economie’, die onder dit rechtse kabinet niet of onvoldoende wordt aangejaagd. En ook op straat is vrijage tussen links en kapitalisme een feit: toen ik vorig jaar voor een HP/dT-reportage door de Transvaalbuurt in Den Haag struinde en met menig werkloze allochtoon de toekomst besprak, lachten ze opgelucht dat ze hier konden blijven en hun uitkering langjarig verzekerd was, want ‘kapitalisme is alle kleuren door elkaar heen’, en op mijn vraag waarom dan zeiden ze gniffelend: ‘economie internationaal geworden’. Economie als de grote verzoener, als het geruisloos integratiemodel (en de spuwende uitkeringsmachine). Wat zou links anno 2011 in hemelsnaam zonder het ooit verguisde kapitalisme moeten? Hoewel de PvdA nog in de laatste fasen van ontkenning verkeert, is het vooral die partij die in de jaren negentig, onder Kok, verliefd is geworden op de beloften van het door geen enkel cultureel besef dwarsgezeten regenboogkapitalisme. Het benoemde anonieme partijsoldaten tot graaiende bestuurders en toezichthouders van logge universiteiten en hogescholen, waar vervolgens elke studie of onderzoeksvraag die inbreuk zou kunnen maken op deze neo-kapitalistische edelkitsch van de profitabele diversiteit naar de ondersta la of de prullenbak werd verwezen. In die periode heeft de PvdA het intellectuele leven in dienst van het kitschkapitalisme semiofficieel lam gelegd.
Lehman Brothers
Heb ik dan iets tegen samenwerking, veekleurigheid, brainstormen of de kenniseconomie? Tegen globalisering? Geenszins. Zet mij in een internationale bijeenkomst over welke onderwerp ook, en ik voel me als een vis in het water. Als het, in godsnaam, maar een zakelijke bijeenkomst is! Niet het eindstation van een subsidietraject waarbij voorgeselecteerde personen, ieder namens een eigen land of cultuur, de zegeningen van de diversiteit dienen op te zuigen en uit te dragen. Dan krijg je namelijk geen kennismaking, ontmoeting of echte gesprekken, dan krijg je edelkitsch annex poppentheater als norm. Dan krijg je het politiek-correcte non-denken waar je de afgelopen decennia hbo-diploma’s mee in de wacht kon slepen. Dan krijg je de verheerlijking van een niet-bestaande wereld, een kitschkapitalisme zonder scherpe randjes en verliezers waarvoor, gek genoeg, het omvallen van Lehman Brothers nodig was om aan te tonen dat ze écht niet bestond! Het heeft, in Nederland, via via geleid tot een rechts kabinet dat het kapitalisme niet meer op links hoeft terug te veroveren (partijen als GroenLinks en D66 zijn, net als de PvdA, doordrenkt van het vrije markt denken), maar slechts het machistische gezicht ervan: vechten, asfalteren, voordringen, afrekenen, presteren. Want het kapitalisme, voor alle duidelijkheid, is niet mooi, het is bloederig en lelijk (denk maar aan de hondenkop van Poetin, daar komt het dichtbij in de buurt).
Menselijke maat
In het kapitalismevriendelijke klimaat van dit moment is het geen wonder dat PVV en SP, ondanks hun soms radicale stellingnamen, door het electoraat als ‘menselijk’ worden gezien, als laatste beschermheren van Fortuyn’s ‘menselijke maat’. Het zal de gevestigde politiek hopelijk te denken geven en inspireren tot antikapitalistische alternatieven voor hun schandalig slaafse marktdenken.
Hans van Willigenburg verafschuwt grootschaligheid en is een antikapitalist in hart en nieren, die als ZZP-er, met vele kleine opdrachten, jaarlijks ruim een ton verdient.
