Op 30 april 2017 brachten mijn vrouw en ik een bezoek aan het Free Speech Café op de campus van de vermaarde universiteit van Berkeley in het gelijknamige plaatsje, even buiten San Francisco. Mijn vrouw kwam terug van het damestoilet en zei: “Op het toilet staat dat we vandaag een lokale nazi moeten doden”.
Ik was een beetje naïef: “Nazi’s, heb je die hier dan?”
Kennelijk. Ik moest weer even terugdenken aan de school die we hadden gezien in Dresden, Duitsland, één jaar eerder, met op de muur geschreven “Schule ohne Rassismus”. Ook zo’n raadselachtige tekst die toen bij mij – opnieuw, heel naïef misschien – de vraag opriep: “Heb je hier ook scholen met racisme waar je je kind naartoe kan sturen?”.
Maar met de rellen in Charlottesville en wat ik verder leerde over Berkeley begint mij geleidelijk aan te dagen dat we in een verwoede oorlog verzeild zijn geraakt tussen mensen die beweren antifascist, antinazi of antiracist te zijn enerzijds en mensen die worden beticht van deze onfrisse sympathieën anderzijds (waaronder sommigen wellicht ook wel terecht).
Ja, ja, ik weet het: wat tussen haakjes staat is ergerlijk. Ook de woorden ‘sommigen’ en ‘wellicht’. Hoezo ‘wellicht’? Wil ik nazisme bagatelliseren? Maar ik ga nog even door met mijn verhaal en dan kom ik hierop terug.
Ik wilde wel een foto hebben van de tekst op het damestoilet in Berkeley, al was het alleen maar om te bewijzen dat ik het niet verzonnen had. En wellicht zou het een daad van progressief politiek engagement zijn geweest wanneer ik wat vooruit zou zijn gelopen op de ongetwijfeld spoedig gerealiseerde gender-neutrale omgeving van de toiletten in Berkeley, maar goed, nu liep de progressieve universiteit nog een beetje achter. Dus was mijn vrouw behulpzaam om de foto te maken die u getuige doet zijn van dit, naar mijn idee, uniek historisch document.
Maar de vraag bleef natuurlijk: waar waren de nazi’s?
Later bleek mij dat de progressieve Berkelianen dat nazisme herkennen in mensen waarvan ik dat niet zou hebben verwacht. De columniste Ann Coulter is een kandidaat. Sommigen wijzen op Charles Murray. En hoofdkandidaat voor de nieuwe nazidom schijnt iemand te zijn die mijn dochter aanduidt als een ‘YouTuber’. Een YouTuber ontleent zijn sterrenstatus voor aan belangrijk deel aan filmpjes op YouTube die dan vele malen worden bekeken (hoe meer, hoe hoger je status op YouTube natuurlijk). Het gaat om Milo Yiannopoulos.
In februari 2017 zou hij een lezing houden aan de universiteit van Berkeley maar dat leidde tot protesten, tot rellen en geweld en zijn lezing werd afgeblazen. Hij was die ‘local nazi‘ die kennelijk geweerd moest worden.
Omdat ik niet begreep waaraan hij zijn status van nieuwe nazi ontleende, besloot ik zijn boek Dangerous Milo (2017) te gaan lezen. Hij heeft dat in eigen beheer heeft uitgegeven, omdat fatsoenlijke uitgeverijen (Simon & Schuster) het contact met hem hebben afgebroken.
Dat boek was – hoe zeg ik dit? – eigenlijk zo slecht nog niet. Of liever: het is goed. Ik was verrast door een intelligente analyse van onze tijd en cultuur. Het is vlot en humoristisch geschreven. Het bevat een hoop nieuwe woorden die ik moest opzoeken. En ja, laat ik het maar toegeven, ook een intrigerende filosofische analyse die veel verklaart over de achtergrond van de hysterische conflicten waarin we verzeild zijn geraakt.
Zijn analyse is dit: rond 1920 had de marxist Antonio Gramsci het idee opgevat voor een nieuwe revolutie, een revolutie georiënteerd op ‘cultuur’ en niet op ‘klasse’. De reden waarom het proletariaat niet geslaagd was om macht te verwerven was omdat de oude conservatieve loyaliteit aan natie, gezinswaarden en religie mensen afhield van de volgens marxisten zo noodzakelijke revolutie. Wat zou moeten gebeuren volgens Gramsci is dat de ‘culturele hegemonie’ zou moeten worden gebroken. En om dat te bereiken zouden intellectuelen de dominantie van traditionalisme en conservatisme in de media onder controle moeten krijgen.
Yiannopoulis:
“If you’ve ever wondered why you’re forced to take diversity or gender studies courses at university, or why your professors all seem to hate western civilization, blame Gramsci”
Het was aan de Frankfurter Schule om in de jaren zestig van de 20ste eeuw deze lijn verder te ontwikkelen, een lijn die daarna werd overgenomen door de identiteitspolitiek.
Het succes van Gramsci was (postuum) gigantisch. Yiannopoulis:
“These sneering students who joined the New Left in the 1960s became the professors who are teaching you today.”
Het cultureel marxisme is de heersende ideologie geworden op universiteiten en in de media. Links heeft in navolging van Gramsci voor zichzelf een nieuwe rol uitgevonden. Het cultureel marxisme werpt zich op als woordvoerder van ‘vrouwen’, ‘minderheden’, ‘homoseksuelen’ en vele andere nieuw uitgevonden groepen onderdrukten. Centraal is hierbij de notie van ‘intersectionaliteit’. De ‘intersectionelen’ proberen steeds nieuwe groepen onderdrukten uit te vinden. Het is niet meer voldoende om ‘vrouw’ te zijn, je moet een ‘zwarte vrouw’ zijn om aanspraak te kunnen maken op onderdruktenstatus. Van ‘zwarte vrouw’ gaan we naar ‘gehandicapte zwarte vrouw’. En van ‘gehandicapte zwarte vrouw’ naar ‘dikke gehandicapte zwarte vrouw’. De ‘intersectionelen’ vinden steeds nieuwe categorieën onderdrukten uit, maken daarover kabaal en nagelen iedereen aan de schandpaal als ‘nazi’, ‘fascist’ of ‘racist’ die kritische vragen stelt bij dit proces.
Onder de cultureel marxisten zelf is ook een oorlog gaande, want elke nieuw uitgevonden minderheidsgroep probeert zichzelf als nog zieliger dan de andere groep neer te zetten. Zo worden de ‘witte feministen’ de tent uitgevochten door de ‘intersectionelen’. De witte feministen zijn namelijk ‘niet etnisch genoeg’.
Nu denkt de lezer: “Laat die gekken hun gang aan, wat heb ik daarmee te maken?”
Ja, begrijpelijk, maar toch niet geheel ongevaarlijk, want de cultureel marxisten hebben geen rust voordat u onderworpen bent. Wie hun engagement in het uitvinden van nieuwe groepen nazi’s relativeert, is volgens de logica van het cultureel marxisme zélf een nazi. Een nazi is namelijk iemand die ontkent dat er nazi’s zijn. En zo zijn er dus toch weer nazi’s, begrijpt u wel?
De nazificatie (het tot nazi bestempelen van mensen die historisch gezien niets met nazisme te maken hebben) is onderdeel van het hele proces dat Gramsci in werking heeft gezet. Volgens die logica is het stukje dat u nu leest een ‘nazistisch’ stukje. En u, als lezer, bent een ‘nazistische lezer’, althans wanneer u niet luidruchtig in protest komt. De universiteit waaraan mensen als ik werken, is een ‘nazistische universiteit’ die dringend moet worden gezuiverd van nazistische hoogleraren. Enzovoorts, enzovoorts.
En zo begint onze eigen tijd dan toch een beetje op Orwell’s 1984 te lijken.
