Met 75 tegen 74 stemmen is het D66-wetsvoorstel over het doneren van organen door de Tweede Kamer aangenomen. Partijen die jarenlang het ‘zelfbeschikkingsrecht’ hoog in het vaandel voerden, zien daar in deze kwestie met groot gemak vanaf. Onbegrijpelijk – en gevaarlijk. De 75 voorstemmers zetten zo de deur wijd open voor veel meer regelgeving in de categorie ‘wie zwijgt, stemt toe’. Maar dat moet niet mogen. Want toestemming vereist een actieve handeling, je moet het actief geven: toestemming geven betekent ‘ja’ zeggen zonder druk of dwang.
Natuurlijk is het verschrikkelijk als je leven in de wacht staat en het je langzaam ontglipt. Niet voor niets besluiten mensen hun naaste of geliefde (en soms zelfs een onbekende) te helpen met een nierdonatie bij leven; dat gebeurt ongeveer 500 keer per jaar . Daarnaast werden vorig jaar de organen van 265 overleden donoren getransplanteerd (er werden bij meer mensen organen uitgenomen, maar niet elk donororgaan is automatisch geschikt).
Maar dat mensen doodziek zijn, is geen reden om de staat toe te staan inbreuk te doen op de lichamelijke integriteit van miljoenen mensen. Bovendien laten de Tweede Kamerleden die het wetsvoorstel steunen, niet alleen minachting zien voor degene die onverwacht en snel is overleden, maar ook en vooral minachting voor de gevoelens van shock, intens verdriet en radeloosheid van diens naasten. Telt dat niet? Lees wat klinisch ethicus Erwin Kompanje erover schrijft en je hart breekt.
Dan heb ik nog niet over wat er wordt verzwegen. Zoals: dat er nooit voldoende organen zullen zijn, omdat de kwaliteitseisen altijd zullen worden opgeschroefd. Zoals het feit dat op de wachtlijst ook mensen staan die voor de tweede of derde of vierde keer een orgaan nodig hebben. Zoals de treurige werkelijkheid dat mensen met een getransplanteerd orgaan allerlei andere ziekten kunnen oplopen, van haargroei op hun tandvlees tot kanker. Dan zijn er nog mensen die vroeger aan een ziekte overleden, nu worden opgelapt maar… ze hebben wel een nieuw orgaan nodig. Leeftijdsgrenzen voor orgaantransplantatie worden aan de boven- én onderkant opgerekt.
Die wachtlijst, beste mensen, zal altijd blijven bestaan. Daar zorgt de medische stand – met ongetwijfeld de allerbeste bedoelingen – wel voor.
Ten slotte nog deze andere, nijpende kwestie: denk eens aan al die mensen die een brief met de vraag hun keuze vast te leggen in het Donorregister, niet eens kunnen lezen of begrijpen. Nederland telt 2,5 miljoen laaggeletterden. Zij worden door dit wetsvoorstel compleet overruled en buiten spel gezet. Maar aan deze mensen hebben de hoogopgeleide, goedgebekte voorstemmers in de Tweede Kamer waarschijnlijk helemaal niet gedacht.
