Lange tijd was het chique om Davos te omschrijven als een orgie van schaamteloos kapitalisme. De jaarlijkse bedevaart van rijk & beroemd naar het Zwitserse skioord moesten we toch vooral zien als een sektarisch rendez-vous van globocraten die zich zelffeliciterend naar een nieuw Nirvana orakelen. Dat was de tijd dat Bill Gates al zijn geld nog niet had weggegeven, er nog geen Twitter bestond en de streaming naar uw computer nog haperde als een zwart-wit tv ten tijde van de Maanlanding.
Wie de Davos-discussies dit jaar vanuit zijn huiskamer volgt kan niet anders dan concluderen dat Het Grote Geld een mentale metamorfose heeft doorgemaakt die niet onopgemerkt kan blijven. Davos is getransformeerd tot een Groen Links congres met kaviaar in een vijfsterrenomgeving in de sneeuw.
Ten eerste: de thema’s die dit jaar worden besproken zijn ronduit progressief te noemen. Davos-gangers mogen zich graag van hun geëngageerde kant laten zien, maar je kunt ook overdrijven.
De gespreksonderwerpen die dit jaar door de ijle berglucht flierefluiten spitsten zich toe op het leed van anderen, de verschrikkingen van de mondiale inkomensongelijkheid, het gebrek aan vrouwen op de arbeidsmarkt, de verwoestende werking van war on drugs, homo-emancipatie en de afbraak van de natuur.
En er was de onophoudelijke oproep tot meer meditatie. U gelooft het niet? Voor de aardigheid zou u de live-interviews eens terug moeten kijken die Adrianna Huffington en haar crew afnamen in het studiootje van HuffPost Live.
Macho-bestuurders als ex-marineman Rick Goings van Tupperware en World Bank president Jim Yong Kim spraken daar op gedempte toon en met ogenschijnlijk bewaard gemoed over de ongelijkheid in de wereld, over de rotte kanten van het kapitalisme, over de liefde voor het gezin en vooral over zegeningen van meditatie.
Mindfullness is nieuwe pilaar waar het grootkapitaal op steunt. Goldie Hawn, de Hollywood-actrice, verzorgde samen met een Franse monnik meditatiecursussen om de gekrijtstreepte geesten uit hun monetaire comfortzone te rukken.
Facebook COO Sheryl Sandberg, de vrouw die in Davos toetrad tot de groep miljardairs, deed mee aan een sessie waarin deelnemers in een fictief concentratiekamp werden geplaatst om het gevoel van onderdrukking, honger en geestelijke uitputting te ervaren.
Waar zijn de brute kapitalisten gebleven in Davos die menen dat de vrije markt meer vooruitgang brengt dan eerlijk delen? Ze waren er niet, of ze lieten zich niet horen.
Zelfs Larry Summers, de superrationele ex-minister van Financiën onder Clinton, excelleerde in deemoed. De man die in de jaren negentig de bancaire regels losliet en daarmee de weg voor de financiële bankencrisis plaveide, pleitte voor meer toezicht om nieuwe crashes te voorkomen.
Kortom, het sneeuwde idealisme, daar in Davos. Oud-VN chef Kofi Annan bepleitte in een zaaltje voor de legalisering van drugs, wat bij Rick Perry, de aanwezige Republikeinse gouverneur van Texas, tot de opmerking leidde dat hij de ’enige was’ die tegen vrijgeven van drugs is. Paul Polman, baas van Unilever, becijferde dat we moeten stoppen met de uitputting van aardse grondstoffen, omdat we anders veel meer betalen voor ons voedsel.
Leidt het ergens toe? Jazeker. Davos bewijst dat het kapitalisme ook een menselijk gezicht bezit. Bill Gates, de grootste weldoener op de planeet, stuurde ons een paar filmpjes toe waarin hij de vooruitgang van de afgelopen 25 jaar liet zien. Die videoboodschappen waren intimiderend optimistisch.
Als Davos ons iets leert is dat het kapitalisme ons veel heeft gebracht. Ho, ho. hoor ik u denken, en die armen op aarde dan? Inderdaad, die zijn ook opmerkelijk rijker geworden. De laatste twee decennia is een groot deel van ‘s werelds meest armen uit de fatale hongergrens geraakt.
Die blije eikel van de Wereldbank maakte daar een paar rake opmerkingen over bij La Huffington. ’We moeten gaan meten of de armen ook echt rijker worden.’ Hij citeerde een rapport waaruit blijkt dat de 85 rijkste personen op aarde de helft van het vermogen op onze planeet bezitten.
En net toen je dacht: hoe gaan we dat oplossen, lieve meneer Kim, begon Arianna Hufftington over of hij wel genoeg mediteerde.
Op dat moment verlang je altijd even naar Margaret Thatcher.
