De Nederlandse pensioenfondsen hebben niet genoeg geld meer in kas om aan hun huidige en toekomstige verplichtingen te kunnen voldoen. De gemiddelde beleidsdekkingsgraad, het gemiddelde over de laatste 12 maanden, is onder de 100 procent gedoken, meldt De Nederlandsche Bank op 26 juli 2016.
Zucht! De laatste jaren gaat er bijna geen maand voorbij of de onheilstijdingen over de pensioenen vliegen je om de oren. Is het niet De Nederlandsche Bank, dan wel de politiek of de directies van de pensioenfondsen, waarbij opvalt dat de bestuursvoorzitter van het ABP, Corien Wortmann-Kool wel erg vaak aan het woord komt, maar daarover straks meer.
Wat in die pensioenoekazes opvalt is dat er nooit fatsoenlijk onderbouwd wordt waarom er pensioentekorten zullen optreden. Het blijft bij algemeenheden zoals: de dekkingsgraad is te laag, er is straks te weinig geld in kas om de pensioenen te betalen, het pensioen van jongeren komt in gevaar, meer vergrijzing en minder vergroening enz.
Ik volg de pensioenontwikkelingen al jaren en nog geen enkele keer heb ik een begrijpelijk rekenmodel gezien waaruit zou blijken dat er pensioentekorten dreigen. Schijnbaar vraagt daar ook niemand naar. De media nemen braaf de persberichten over zonder naar de achterliggende feiten te vragen. Zelfs al haalt het onderwerp een actualiteitenrubriek dan komen de ‘experts’ niet verder dan bovengenoemde algemeenheden. Vervolgens vragen journalisten niet door. Omroep Max besteedde in ieder geval met het programma Zwarte Zwanen aandacht aan de dubieuze rol van de financiële adviseurs (Goldman Sachs), maar een totaal plaatje over mogelijke pensioentekorten heb ik ook daar gemist. Zal ik dan maar een poging wagen?
Wie aandachtig naar het vermogen van de Nederlandse pensioenfondsen kijkt ziet een merkwaardige ontwikkeling. In 2003 was het totale pensioenvermogen 490 miljard euro. Tot 2008 werden de pensioenen praktisch elk jaar geïndexeerd. In 2003 waren er 2,1 miljoen gepensioneerden en waren de dekkingsgraden rond de 140 procent. In 2013 was de pensioenreserve gestegen tot ruim 1.100 miljard euro, ondanks de crisis. Dat is dus meer dan een verdubbeling in tien jaar tijd! Op dit moment is de pensioenreserve gestegen naar 1.450 miljard euro. Een toename van 350 miljard in drie jaar. Dat is een stijging van bijna 32 procent! Het gemiddelde rendement over de afgelopen 13 jaar was 15 procent! U leest het goed. Gemiddeld 15 procent per jaar tussen 2003 en 2016. En tussen 2013 en 2016 was het rendement nog altijd 10,6 procent per jaar. Tóch is er sinds 2008 plotseling sprake van onvoldoende dekkingsgraden en zijn de pensioenen niet meer geïndexeerd. Sterker, ze zijn gekort, met als excuses de crisis.
Wat is er tussen 2003 en 2016 gebeurd wat we in 2003 nog niet wisten? De financiële crisis, inderdaad. Maar alle toekomstige demografische ontwikkelingen waren toen ook al bekend. Het is dus raar om de dreigende pensioentekorten op te hangen aan de toenemende vergrijzing. Want met die kennis werd in 2003 met ‘slechts’ 490 miljard in kas gewoon geïndexeerd. Nu, in 2016 hebben we bijna drie keer zoveel aan pensioenreserves als in 2003 en wordt er al acht jaar niet meer geïndexeerd.
Op dit moment zijn er 3,1 miljoen gepensioneerden. Over 25 jaar, in 2041, zullen dat er 4,7 miljoen zijn (CBS). We hebben dan de piek van de vergrijzing bereikt, want daarna lopen de cijfers terug. De pensioenuitgaven per jaar zijn 30 miljard euro. Het bedrag aan pensioenpremies is ongeveer hetzelfde, ook 30 miljard euro. Wanneer we uitgaan van de huidige pensioenreserve van 1.450 miljard euro en een gemiddeld beleggingsrendement van 4 procent per jaar, dan levert dat in 25 jaar een aanwas van de pensioenreserve op van eveneens 1.450 miljard euro, plus 750 miljard aan premieafdrachten. Dat is samen 2.200 miljard aan totale inkomsten tot en met 2041.
De totale pensioenreserve zou dan, samen met de huidige 1.450 miljard, ruim 3.650 miljard euro zijn in 2041. Het gemiddeld aantal gepensioneerden tussen 2016 en 2041 zal 3,8 miljoen zijn. Het gemiddelde jaarlijks uit te keren pensioenbedrag per gepensioneerde is 10.500 euro, exclusief AOW (CBS). Dat is in 25 jaar 1.000 miljard euro aan pensioenuitgaven.Trekken we die 1.000 miljard af van die 3.650 dan blijft er 2.650 miljard euro over aan pensioenreserves in 2041. Ondanks dat de cijfers niet gecorrigeerd zijn voor inflatie, krijgen we dat geld nooit op! Niets, maar dan ook niets staat indexering van de huidige pensioenen in de weg. Integendeel.
Om te illustreren hoeveel geld die pot van 2.650 miljard euro in 2041 is: de dan 4,7 miljoen gepensioneerden zouden met een totale pensioenuitkering van 49,3 miljard euro per jaar van die 2.650 miljard euro 53,7 jaar pensioen kunnen genieten. Dan pas zou die pot leeg zijn, wat natuurlijk nooit gebeurd. Dus stop met de fabeltjes dat er voor toekomstige gepensioneerden geen geld zou zijn. Die 2.650 euro hoeft daar immers niet eens voor gebruikt te worden. Uit de rendementen en premie-inkomsten kunnen de pensioenverplichtingen makkelijk betaald worden, zelfs gecorrigeerd voor inflatie. Geld genoeg over voor indexaties.
Het stokpaardje en argument voor de zogenaamde dreigende pensioentekorten is de lage rekenrente. Maar, laten we ophouden om in een omgekeerde schijnzekerheid te leven. De Europese Centrale Bank heeft sinds 2008 de rente verlaagd van 4,65 procent naar nul procent. In die acht jaar tijd zijn overheden en de financiële markten verslaafd geraakt aan de lage rente. Zelfs het gerucht alleen al van een minimale stijging van de rente met 0,2 procent zorgt voor paniek op de beurzen. Maar ook overheden, vooral in de zuidelijke landen, moeten er niet aan denken dat de rente ooit weer gaat stijgen.
Stop dan ook met die rekenrente voor pensioenen, maar reken met het werkelijke rendement op de pensioenbeleggingen. Rente is passé. Tekenend voor die langdurige verwachte lage rente zijn trouwens de superlage hypotheekrentes die nu al voor 30 jaar vastgelegd worden. Banken zijn echt niet gek. Dus vergeet die hele maatgevende rekenrente voor pensioenen. Het is een drogreden om de mensen zand in de ogen te strooien. Het daadwerkelijke rendement, daar draait het om, en dat is zonder meer solide. Die groei van 490 miljard in 2003 naar 1.450 miljard euro in 2016 heeft dat immers bewezen.
Wat zouden de beweegredenen kunnen zijn om de bevolking, tegen alle logische ontwikkelingen in, wijs te maken dat er pensioentekorten dreigen? Een pensioenreserve van 1.450 miljard in 2016 en een te verwachten 2.650 miljard euro in 2041 zijn gigantisch bedragen. Het lijkt er sterk op dat de overheid, onder de bezielende leiding van Brussel, bezig is een nationale stroppenpot te creëren voor toekomstige overheidstekorten. Denk aan het einde van de aardgasinkomsten. Denk ook aan al die flexwerkers, uitzendkrachten en ZZP’ers die niet of nauwelijks pensioen opbouwen. Of wat te denken van een Europees pensioensysteem waar Nederland aan zou moeten bijdragen? We leven immers al in een transferunie en het einde daarvan is nog niet in zicht.
Bovengenoemde theorie is niet zomaar een verzinsel wanneer je kijkt naar de bestuursvoorzitter van het grootste Nederlandse pensioenfonds het ABP. We hebben het over mevrouw Corien Wortmann-Kool. Zij was voor het CDA van 2004 tot 2014 lid van het Europese Parlement. In die hoedanigheid was ze nauw betrokken bij de totstandkoming van wetgeving voor banken, verzekeraars, pensioenfondsen, hedgefondsen en de Europese toezichthouders. Dat deze mevrouw bestuursvoorzitter is van het ABP geeft te denken. Evenzo haar onheilstijdingen over pensioentekorten, zonder ook maar ooit iets met concrete cijfers te onderbouwen. Heeft mevrouw Wortmann-Kool een dubbele agenda?
Daarbij, was het niet haar partijgenoot ex-premier Ruud Lubbers (CDA) die in de jaren negentig een stevige greep in de pensioenkas deed, à raison van 30 miljard, om het overheidstekort aan te vullen, zonder het ooit terug te storten? Zo gek is die gedachte over een nationale stroppenpot dus niet. Maar het zou wel een ordinaire diefstal zijn, met als slachtoffer de pensioendeelnemers.
Dan heb ik ook nog positief nieuws, voor mij tenminste. In het verleden heb ik in Duitsland pensioen opgebouwd. Kreeg vanochtend per post bericht van de Deutsche Rentenversicherung dat mijn Duitse pensioen per 1 juli 2016 met 4,2 procent is verhoogd! Ra, ra hoe kan dat mevrouw Wortmann-Kool? Zijn wij in Nederland dan zo armlastig geworden? Hebben ze in Duitsland misschien andere rekenrentes?
Appels met peren vergelijken. Want dat zal uw antwoord wel weer zijn. Stop met die onzin en kom, samen met alle andere pensioenfondsen in opstand tegen de dwingelandij van De Nederlandsche Bank, politiek Den Haag en Brussel. Eis dat er met zuivere rendementen gerekend wordt en niet langer met gefingeerde failliete rekenrentes. U en uw collega’s zitten er voor de belangen van de pensioendeelnemers, niet voor de politiek, niet voor de financiële markten… en ook niet voor de toezichthouders.
Pensioen is uitgesteld loon waarvoor betaald is. Het is eigendom van de pensioendeelnemers. Daar hebben anderen vanaf te blijven.
