We worden geboren, zonder dat we daar zelf om vragen. En we gaan dood, zonder het zelf te willen. In een wereld waarvan we niet weten, waar die vandaag komt – en nog minder waar die heen gaat. Ik weet, dit zijn vreselijke clichés. Maar hoe gaat dat, met de grote vragen van het leven? Die brengen ons meestal niet veel verder dan dat.
De dagen rond Kerst zijn een mooi moment van overdenking, over waar we het allemaal voor doen. De vraag naar de zin van het leven. Erg zinvol is deze vraag niet, omdat niemand echt het antwoord weet. Maar zo werkt het dan ook niet: de vraag naar de zin van het leven stelt vooral zichzelf.
In de Top 2000 staan liedjes van hoogstens enkele decennia oud. Maar muziek wordt al vele eeuwen gemaakt. Veel oude muziek wordt nu vaker beluisterd dan ooit, omdat we er meer toegang toe hebben, bijvoorbeeld via de sociale media. De muziek van Hildegard von Bingen, geboren aan het einde van de elfde eeuw, is de laatste jaren opnieuw populair.
Hildegard werd als meisje ondergebracht in een klooster, kreeg religieuze visioenen en stichtte een kloostergemeenschap voor vrouwen. Dat vrouwen visioenen kregen, was in deze tijd niet bijzonder. Wel bijzonder was dat deze openbaringen door de Kerk werden erkend. Dat gebeurde in 1147, tijdens een kerkelijke synode in Trier.
Hildegard werd pas in 2012 Heilig verklaard. Dat dit zo lang heeft geduurd komt ongetwijfeld door haar vrijzinnige opvattingen. Deze non schreef over religie en filosofie, maar maakte ook naam op het gebied van genees- en natuurkunde – en schreef over uiterst controversiële onderwerpen, zoals het orgasme van de vrouw, dat te voelen zou zijn tot in haar brein.
Maar de recente aandacht voor Hildegard is vooral te verklaren door de populariteit van haar muziek. De teksten uit de twaalfde eeuw zijn vaak moeilijk te begrijpen, maar haar muziek heeft weinig aan zeggingskracht ingeboet. Deze muziek is eenvoudig – wellicht een cliché – maar daardoor niet minder overtuigend. En het past mooi in deze tijd van overdenking. Mijn favoriet voor de Top 2000.
O Eucharia (‘Eucharius, jij liep het pad van geluk’) schreef Hildegard voor Sint Eucharius, de eerste bisschop van Trier. Uitgevoerd door Oxford Camerata.
Ronald van Raak schreef eerder over de levenspoëzie van Ivan Heylen, de opmerkelijke punk van Drukwerk, de bescheiden superster Toni Willé, de tranen van Arno en Gradje, de politieke poëzie van Dorine Niezing, liefde en verlangen van Nusrat Fateh Ali Khan, de ongewassen stem van Blind Willie Johnson, de boodschap van Grandmaster Flash, dollen met Donna Summer en nostalgie met Maggie MacNeal.
