Onlangs stuurden filmmakers en filmmaatschappijen een brandbrief aan de Tweede Kamer. Volgens de brandbriefschrijvers is het noodzakelijk dat er actie wordt ondernomen tegen het illegale uploaden en het legale downloaden van films, anders stort hun industrie in. Met name de grote torrentjongens als The Pirate Bay moeten onschadelijk worden gemaakt want tegen al dat illegale aanbieden valt niet op te concurreren. Maar, wil de filmindustrie de consument extra op het hart drukken, het gaat niet om de individuele downloaders. Schappelijk van ze: ik mag dus wel illegale content blijven downloaden maar het is niet de bedoeling dat het mij op internet wordt aangeboden.
Begrijpelijk, tegen gratis aangeboden content valt inderdaad niet te concurreren. Dus moet de overheid de boel handhaven, met extra verboden. Je kunt het die filmjongens nauwelijks kwalijk nemen eigenlijk. Het is alleen zo jammer dat die filmindustrie nog steeds niet verder komt dan roepen om een verbod op downloaden maar zelf geen vinger wenst uit te steken om het downloaden van films tegen te gaan.
Gratis
Ik ben bijvoorbeeld één van die consumenten die best zou willen betalen voor online films (of muziek, of games). Ik besef mij namelijk terdege hoe schadelijk het downloaden van materiaal is zonder er iets voor te betalen. Zelf zou ik ook niet staan te springen als al mijn teksten overal terecht komen zonder dat ik daar wat voor terugzie. Maarja. In de praktijk heb ik nauwelijks keuze als het om films gaat. Als een film in de V.S. in première gaat, staat hij binnen enkele dagen al op The Pirate Bay. Doorgaans is de film van slechte kwaliteit, opgenomen met een telefooncam inclusief hoestende mensen en schimmen die door het beeld heen lopen, maar geef het twee weken en er is een versie van dvd-kwaliteit beschikbaar. Ondertussen duurt het nog maanden voordat die film in de Nederlandse bioscopen in roulatie gaat. En dan nog duurt het weer maanden voordat die film op dvd verkrijgbaar is. Een dvd die belachelijk veel geld kost. Ik word dus gedwongen te kiezen tussen heel lang wachten op een dvd-versie waar ik grof voor moet betalen of zonder moeite per direct een film in hoge kwaliteit downloaden, helemaal gratis. De keuze is dan snel gemaakt.
Dat de filmindustrie niet bepaald voorop loopt met innovaties was reeds lang bekend. Maar wat ik nog niet wist is dat het heel diep triest is gesteld met de online verkoop van persfoto’s. U zult begrijpen dat er nergens zoveel auteursrechten worden geschonden als in de fotowereld. Sinds de uitvinding van het internet is het zo goed als onmogelijk een auteursrechtelijk beschermde foto niet ergens online terug te vinden zonder dat daar een eerlijke vergoeding tegenover staat. Ondanks het bestaan van fotografen die de hele dag niets anders doen dan speuren naar oneigenlijk gebruik van foto’s en schimmige bureau’s die, tegen hoge vergoeding, kleine webloggers en huis-tuin-en-keukenschenders van foto-auteursrechten voor de rechter slepen, blijven websitebeheerders massaal gebruik maken van illegale beeldcontent.
Klantenhaat
Omdat DeJaap te bekend is om onbetaald foto’s te kunnen publiceren, dat gaat namelijk opvallen (wij doen altijd ons uiterste best copyrightschendingen te vermijden trouwens) wilden wij recent nog overgaan tot de aanschaf van een foto. De foto in kwestie stond ook afgedrukt in de New York Times en was gecrediteerd als een foto van Getty Images. Via GettyImages.nl is het mogelijk om, ook als particulier, foto’s te downloaden voor het redelijke bedrag van 50 euro per website per week. Alleen de foto die wij zochten, een vrij exclusieve, was niet via Getty downloadbaar. Het was namelijk een foto die oorspronkelijk afkomstig was van het AFP, een Frans persbureau. Foto’s van AFP worden in Nederland exclusief doorverkocht door het ANP. Een monopoliepositie dus. Wij wisten ook niet dat er monopolieposities bestonden in online fotoland maar de wonderen zijn duidelijk de wereld nog niet uit. Echter, het kopen van een foto bij het ANP is net zo gemakkelijk als het regelen van een uitreisvisum in de voormalige Sovjet-Unie. Alles lijkt bij de foto-afdeling van het ANP maar op één ding te wijzen: “Wij haten klanten! Ga weg!”.
Zo is het bijvoorbeeld niet mogelijk een foto aan te schaffen als particulier. Waarom is volstrekt onduidelijk. Het is alsof je voor je bakkerszaak een bord neerzet met de tekst: “Toegang alleen voor kantinehouders en broodjeszaakeigenaren”. Wel kun je als bedrijf, als medium dat foto’s kan publiceren wel te verstaan – dat u niet denkt dat de tandarts met zijn BV zomaar even foto’s kan gaan kopen -registreren en vervolgens een aanvraag doen om een foto te mogen kopen. De foto kan dus niet zonder meer worden afgerekend, nee, er moet eerst worden aangegeven voor welk medium, hoe groot de foto gaat zijn en hoeveel stuks dat dan zijn, waarna er moet worden gewacht op een bevestiging van het ANP met prijsopgave. Laten we de analogie van de bakker er nog eens bijhalen: “Bakker, mag ik een half gesneden bruin?” -“Tuurlijk meneer, gaarne dit formulier in drievoud invullen en na goedkeuring van uw broodaanvraag krijgt u bericht om het brood af te halen. Wat? Ja, de paarse krokodil staat daar ja.” Uiteindelijk kwam er bericht van het ANP: of we zo vriendelijk wilden zijn een inschrijving bij de Kamer van Koophandel te overleggen. Aha. Juist ja. “Bakker, mag ik zes vloerkadetten van u? ” -“Hoho meneertje! Hebben wij wel een geldige inschrijving bij de Kamer van Koophandel? We gaan niet zomaar aan Jan en alleman vloerkadetten verkopen hè! Het is hier geen bakkerswinkel ofzo”.
Rare markt
Erg logisch allemaal. Je zou toch eens winst maken op je producten. Dat kan natuurlijk niet de bedoeling zijn. Zeker niet voor een organisatie als het ANP, waar het toch al zo uitstekend gaat. En dan raar kijken als iedereen naar de concurrent loopt.
Bij deze bizarre klantenhaat in de fotowereld gebeurt dus hetzelfde als bij de filmindustrie. Er moet volgens de industrie wel iets gebeuren tegen de auteursrechtschendingen maar tegelijkertijd wordt het degene die wel gewoon wil betalen zo moeilijk mogelijk gemaakt, niet zelden omdat vaak al te duidelijk doorklinkt dat online maar een rare markt is die toch nooit groot gaat worden. Zolang dat niet verandert en de online consument wordt behandeld als volstrekte imbeciel (alsof die niet weet dat de productiekosten van een dvd veel lager zijn dan de torenhoge bedragen die worden gevraagd) en vooral wordt weggejaagd als nieuwe klant door ondoorzichtige websites en vage regels die het eenvoudig éénmalig aanschaffen van iets zo goed als onmogelijk maken, zal het gratis downloaden van illegale content gewoon doorgaan. Daar valt niets tegen te doen, ook niet met downloadverboden, het censureren van websites en het beboeten van gebruikers. En terecht. De heerschappij van bepaalde markten is voorgoed voorbij. Het is een kwestie van aanpassen of kapot gaan. De online consument helpt graag een handje met aanpassen.
