Afgelopen vrijdag kwam mijn dochtertje van zes terug van school. Vlaggetjes op haar wangen geschminkt, oranje shirt aan, een speldje, gekregen van de burgemeester van Utrecht, op haar jasje geprikt. Ik kon het niet nalaten haar wat te plagen. “Weet je wat je dinsdag de hele dag moet zeggen: Ik ben een republikein, ik ben een republikein, ik ben een republikein.” Ik probeerde haar dat moeilijke woord te leren door de lettergrepen te oefenen: re – pu – bli – kein. Uiteindelijk zei ze zoiets als ‘repiklein’.
Het was niet meer dan even wat plagen, want ze is dol op koningen en prinsessen, zoals het grootste deel van het Nederlandse volk het fijn vind om in een sprookje te geloven. Ik ben zelf geen voorstander van de monarchie. Erfelijke troonopvolging, erfenis van het verleden, past niet in een democratie. Toch ben ik geen fanatieke republikein, eerder een pragmaticus die inziet dat het streven naar afschaffing van de monarchie verloren moeite is. Bovendien is de invloed van de Koning in onze constitutionele monarchie zeer beperkt. Achter de schermen is die zo groot als onze gekozen politici dat zelf toelaten.
Ik vind het eigenlijk ook onzin dat er parlementariërs zijn die wel naar de Verenigde Vergadering van de Staten Generaal gaan, maar niet de wettelijk vastgelegde eed uitspreken. Je speelt het spel volgens de regels en als je die regels wilt veranderen dan dien je wetsvoorstellen in. Ik zou veel meer waardering hebben voor republikeinse Kamerleden als ze aan de hand van de hen ter beschikking staande instrumenten een echte discussie over de monarchie zouden voeren.
Intussen doet het Oranjefeest en Koninginnedag me denken aan het Kerstfeest. Weinig mensen geloven nog in de kerk of het Christendom, maar velen, ook ik, vieren het Kerstfeest. Voor de meesten is de geboorte van Jezus een mooi verhaal, maar gaat het vooral om een leuk feest, om samen de kalkoen aan te snijden. Zo lijkt het mij ook met het Oranjefeest. Als je aan mensen vraagt of ze echt willen dat erfelijke troonopvolging onderdeel is van onze regering en onze democratie, denk ik dat een meerderheid daar twijfels over heeft. Maar Beatrix heeft het zo goed gedaan en het feest is zo leuk.
Zou het geen idee zijn om de monarchie af te schaffen, maar Koninginnedag te handhaven? Wel het feestje, maar niet het staatsrecht, zoals we dat ook met Kerst doen. Wel de kalkoen, maar niet de kerk. Overigens moeten we dan niet een ceremonieel Koningschap overhouden, want dat is een surrogaat-oplossing van republikeinse politici die bang zijn de Oranjegevoelens van de kiezers te kwetsen. Ik zou een Koninginnedag of Koningsdag willen waarop we vieren dat we de familie van Oranje hun vrijheid hebben teruggegeven.
Zoals gezegd, ik ben een pragmaticus. Het zal er voorlopig niet van komen en dat is ook niet erg. Morgen ga ik met mijn dochtertje naar de vrijmarkt in de wijk.
Bart Snels is publicist en politiek strategisch adviseur. Hij was strateeg voor GroenLinks onder Femke Halsema en werkte voor Alexander Pechtold.
