In het Parool stond midden september een onthullend stuk (Blendle-link) over de raadsenquête die de Amsterdamse financiën onderzoekt. “Voor de enquêtecommissie ligt de breuklijn in 2005. Tot die tijd had de gemeente een geoliede financiële dienst, die zijn zaakjes op orde had. De klad kwam er in na het wegsturen van directeur Cees Veerman.”
Cees Veerman wilde niet meedoen aan de zogenaamde directeurencarrousel, waarbij elke directeur na vijf jaar naar een andere dienst moest. Die carrousel was bedacht door gemeentesecretaris Erik Gerritsen. Zo zorgde hij voor wat meer flexibiliteit. Een goede organisatie hoort in permanente staat van reorganisatie te zijn, dat was het motto van Erik Gerritsen. Die man ken ik toevallig omdat hij zelf na zijn vertrek als gemeentesecretaris een jaar betaald verlof had gekregen en als ‘kennisambassadeur’ een kamer in mijn afdeling politicologie aan de UvA en in dat jaar, naast allerlei andere activiteiten wel even meende te kunnen promoveren. Zijn proefschrift had als titel ‘De slimme gemeente’. Dat het hem vier jaar later ook werkelijk gelukt is, is behalve aan zijn slimheid ook te danken aan de verwording van de afdeling bestuurskunde Universiteit van Amsterdam.
Of hij de gemeente slimmer heeft gemaakt weet ik niet, maar in ieder geval wel een stuk armer. Doordat hij specialistische deskundigheid door de WC gespoeld heeft, werd Amsterdam een speelbal van slimme externe deskundigen, de gemeente gemakkelijk een poot uit konden draaien omdat de accountants en bouwkundigen uit de carrousel van Gerritsen geslingerd werden. Dit alles werd door de dienstdoende wethouders van financiën gedekt. Dat was in 2005 nog Frits Huffnagel, die Cees Veerman ontslagen heeft, en van 2006 tot 2012 Lodewijk Asscher, die de overgebleven deskundigheid zag vertrekken. Zo werd Amsterdam de speelbal van allerlei projectbureaus waarvan die van de Noord-Zuidlijn wel de beruchtste is geworden. Lodewijk Asscher moet morgen onder ede getuigen voor de enquête commissie.
Erik Gerritsen is allang weg uit Amsterdam en hij is nu net benoemd tot secretaris-generaal van het ministerie van VWS. Dus daar zullen de deskundigen binnenkort ook wel de laan uit gestuurd worden en vervangen nog jonge en ambitieuze procesmanagers.
Bij mij aan de universiteit is rond de eeuwwisseling hetzelfde gebeurd. De UvA had een zeer goed afdeling bouw en huisvesting, die vanaf 2000 door het Collegelid en ex-voorzitter van de Hogeschool van Amsterdam, Rob Scheerens werd ontmanteld. De grootste bouwplannen van de UvA werden daarna door een projectbureau te hand genomen en konden door niemand meer gecontroleerd worden, omdat de eigen expertise steeds meer ging ontbreken. Scheerens idee was om zowel de ontwikkeling als het eigendom van de gebouwen uit te besteden aan een projectontwikkelaar. Bestuursvoorzitter Sybolt Noorda probeerde nog wel tegenwicht te bieden, maar hij had als theoloog ook geen verstand van vastgoed en moest het onderspit delven. Onder Paul Doop, een Nijmeegse politicoloog die vanaf 2006 de portefeuille Bouw en Huisvesting beheerde, werd de ontmanteling van de dienst verder voortgezet en de UvA werd vervolgens geheel overgeleverd aan de projectontwikkelaars.
Ik denk dat Paul Doop aangesproken moet worden op financiële problemen die de UvA nu heeft. Maar hij is natuurlijk maar een van de velen die meenden dat de overheid er beter aan doet om accountants en ingenieurs te vervangen door communicatiedeskundigen en procesmanagers.
Aardige mensen, daar niet van, maar je moet ze eigenlijk niet in je organisatie toelaten, want dan slaat de projectenbureaus hun slag. De procesmanager is de houtworm van elke solide organisatie.
