Politici paaiden wekenlang kiezers en kiezers lieten vandaag zien hoe ze dat hebben gewaardeerd. In het stemhokje en het lijkt er op dat een meerderheid van kiezers niet naar de stembus is gegaan. Zij gaven geen gehoor aan de oproep van het duo Rutte/Samsom om het kabinetsbeleid te steunen. Rond acht uur werd de opkomst geschat op slechts 42 procent. Veel minder dan de opkomst van de Statenverkiezing in 2011. Voor de Waterschappen pakte het nog veel slechter uit. Slechts 24 procent van de stemgerechtigden brachten een stem uit. We kunnen zeggen: het is volbracht, de Statenverkiezingen 2015 behoren tot het verleden.
Hoe moeten we dit vertalen. Is de slagkracht en de overlevingskans van het kabinet aangetast of niet? Heeft de Nederlandse kiezer de buik vol van het VVD/PvdA-beleid en wil men verandering? Morgen zal het duidelijk worden hoe groot het verlies zal zijn voor de club van Diederik Samsom en verbindt de PvdA-leider daar consequenties aan. Dat wordt heel erg spannend. Of ik zelf naar het stemhokje ben gerend om te gaan stemmen? Wilt u het echt weten? Nee, ik heb mijn stem niet uitgebracht, omdat in mijn ogen politiek commentatoren en parlementair redacteuren geen lid kunnen zijn van een politieke partij. Dit betekent ook, dat ze niet naar de stembus behoren te gaan, want er is geen verschil tussen het steunen van een partij door het betalen voor het lidmaatschap en het steunen van een partij door er op te stemmen.
Niet elke parlementair journalist zal dit principe delen, maar dit is mijn opvatting waarvan ik weet dat het ook wordt gehanteerd bij het weekblad Elsevier. Objectief het werk doen als politiek commentator. Jan Mulder, ja de BN’er, die regelmatig op televisie zijn aardige, maar ook irritante uitspraken doet, moet ik ook bijvallen. Hij stemde namelijk ook niet vandaag. Hij vindt dat als je PvdA stemt, je de VVD in je maag krijgt gespitst en dat geld ook voor VVD-stemmers die de PvdA in hun maag krijgen gesplitst.
Vandaag konden alleen stemmen worden uitgebracht op vrij onbekende provinciale politici en waterschapbestuurders. Veel mensen kennen het verschil niet eens tussen een gedeputeerde of een dijkgraaf. De nieuwe leden van Provinciale Staten en straks de politiek gaan bepalen, gaan in mei de Eerste Kamer kiezen. De kiezers staan wat dit betreft buiten spel en moeten lijdzaam of niet toekijken hoe de samenstelling er straks gaat uitzien. En leden van deze senaat gebruiken hun positie al dan niet om het werk van de Tweede Kamer nog eens dunnetjes over te doen met alle gevolgen van dien zoals met de Zorgwet. Het was voor Mark Rutte en Diederik Samsom van het grootste belang om koers te houden en hun klus af te maken, zeggen beide in koor. Vandaar dat vooral de minister-president er alles aan heeft gedaan om dat als leider van de VVD waar te maken. Optreden in zaaltjes, flyeren op straat, selfies maken met publiek en meedoen aan politieke debatten op televisie. En ook de leider van de PvdA, Samsom deed volop mee aan dit rare spel met vooral het uitdelen van rode rozen en debatteren met zijn collega’s in diverse publieke optredens. Niet over de provincie of waterschappen, maar uitsluitend over het kabinetsbeleid. Al die landelijke kopstukken zoals Wilders, Pechtold, Roemer en Buma gebruikten niet eens de provincies waar ze wonen als gespreksonderwerp. We hebben nu gezien hoe de kiezers daar op hebben gereageerd. Het was een rare verkiezing met vreemde campagnes.
Politici hebben de afgelopen weken alles uit de kast gehaald om contact met u als kiezer te krijgen. U werd uitgenodigd te komen luisteren op bijeenkomsten naar politieke prietpraat, u kwam ze tegen op de markt en u was getuige van optredens in de media. Gaan we er wat mee op schieten of waren het weer de bekende beloftes die werden gedaan en toch niet uitkomen. Zijn we weer in het ooitje genomen voor de zoveelste keer? U mag dat straks na de verkiezingen zelf weer vaststellen. Maar we hebben ook weer meer gezien. Politiek gekissebis, politieke spelletjes en het beschadigen van politici. In mijn column ‘Is Opstelten en Teeven een kunstje geflikt’, gaf ik al aan dat mogelijk ambtenaren op Justitie verantwoordelijk waren voor de zogenoemde ‘bonnetjesaffaire’. Het is een bekend fenomeen dat ambtenaren uit politieke of persoonlijke rancune journalisten informatie geven om een minister of staatssecretaris te beschadigen. De nieuwsrubriek Nieuwsuur was dit keer de gelukkige die daarover materiaal kreeg toegespeeld. Minister Schippers fulmineerde daar enkele dagen daarna over in de media. De oppositie viel daar weer over en stelde Kamervragen. Een compleet hilarisch theater. Ook de integriteit bij vooral de VVD werd breed publiekelijk uitgemeten. En om niet te vergeten de uitsprak van Rutte dat hij liever jihadisten ziet sneuvelen dan terugkeren naar ons land. Was dit niet een dikke knipoog naar steun voor de doodstraf? De honden lustten er geen brood van, maar zo gaat dit in de politiek in verkiezingstijd.
Rutte en Samsom hebben tot de dag van vandaag volgehouden het karwei af te maken tot de volgende Tweede Kamerverkiezingen in 2017. Dit is een hard statement en ze moeten wel. De kiezers moeten wel beseffen dat het ontbreekt aan een duidelijk alternatief als het kabinet zou opstappen. We krijgen in mei waarschijnlijk een Eerste Kamer die niet op een meerderheid kan steunen voor de huidige coalitie. Het wordt een versplinterd politiek landschap en bij nieuwe verkiezingen zal niet ineens een daadkrachtig nieuw kabinet te voorschijn komen met een totaal ander beleid. We krijgen de politici die we verdienen. Politici die ons van alles beloven en niet waar maken. Politici die zeggen het goede voorbeeld te geven, maar in de praktijk laten zien onbetrouwbaar te zijn door te liegen en spelletjes te spelen. Politici die elkaar in woord en gebaar bestrijden in de Tweede Kamer of bij verkiezingsdebatten op televisie en elkaar na afloop schaterlachend op de schouder slaan en een borrel drinken samen met de programmamakers.
We zijn als kiezer nu weer uit beeld
