Moet het Westen ingrijpen in Syrië? Nee, is mijn stelling. Laat het dat niet doen en ik zal vertellen waarom. Het Westen geniet al sinds jaar en dag van de verworvenheden van de democratie. Je kunt van alle soorten kritiek op de democratie hebben, het is het beste bestuurssysteem op aarde is. Het bestaat uit een constant gevecht om de macht, maar met inachtneming van bepaalde regels. Verkiezingen bepalen het lot van parlement en, indien van toepassing, president, en onze rode lijn is het gebruik van geweld.
Immer trachten de problemen op te lossen middels de tafel van het compromis. Dat daarbij geen enkele politieke vuile truck wordt vermeden, zij dan maar zo. De vrijheid en bescherming die de democratie de burger geeft is onovertroffen.
Het Westen belijdt de kracht en macht van de democratie en ziet deze graag overal ingevoerd en toegepast, ook in de islamitische wereld. Toch?
Het was een gevoel van euforie dat wereldwijd ontstond toen achtereenvolgens de bevolking van Tunesië, Egypte en Libië hun dictators wegzonden in wat al snel de Arabische Lente ging heten. Nu was de kans om democratieën te vestigen en met name de Europese Unie hielp in de vorm van grote zakken geld aan de prille revolutionaire bewegingen in genoemde landen.
Nu stellen we vast dat enorme antirevolutionaire krachten zijn losgebarsten, en dat de democratie in Egypte de nek is omgedraaid, dat Libië nog steeds worstelt met allerlei stammengebonden milities, en dat alleen Tunesië door het oog van de naald lijkt te kruipen en zijn wankele democratie blijft staan.
Maar Libië en Tunesië zijn landen van minder groot belang voor het Westen en de stabiliteit in het Midden-Oosten. Egypte is verder weg dan ooit en Syrië lijkt nooit aan de democratische beurt te komen. Heeft het Westen gefaald? Welnee, het Westen faalt nooit. Het Westen heeft zelf ook zo zijn agenda.
Toen president Morsi uit het zadel werd gewipt, was er veel gedoe over de vraag of dat een coup was of niet. Waar de Egyptenaren het zelf hebben over de revolutie van 25 januari 2011 tegen Moebarak en over de tweede revolutie tegen Morsi op 30 juni dit jaar, bleven de Verenigde Staten en de meeste westerse landen ijzerenheinig spreken over een ‘transitieperiode’ of woorden van gelijke strekking. Het Westen was in wezen maar wat blij met het ‘vertrek’ van Morsi. Een islamitische president afkomstig van de Moslimbroederschap. Ze zagen hem niet graag komen en ze zagen hem nog grager gaan. Opmerkelijk hier is dat er een overeenstemming in opvattingen was tussen het Westen en die van het Koninkrijk Saoedi-Arabië. Ook dat prefereerde het bekende Egyptische leger boven de als staatsgevaarlijk beschouwde Moslimbroeders die de neiging hadden en hebben zich te verzetten tegen het opperste gezag, ook in Saoedi-Arabië zelf.
Nu komen we waar we wezen moeten: Syrië. Het Westen, bij monde van President Obama, heeft nobele rode lijnen getrokken en minister van Buitenlandse Zaken John Kerry liet afgelopen dinsdag weten dat het regime van president Bashar al Assad volledig verantwoordelijk voor de gifgasaanval is. Daarom beraden de Verenigde Staten zich op acties tegen Damascus in samenwerking met een sterke ongetwijfeld Westerse coalitie. Dat wordt dus kruisraketten afwerpen op strategische doelen in Syrië.
Het Westen, de kampioen van de democratie, gaat ingrijpen in Syrië. Zal dat de o zo gekoesterde democratie in het land verder helpen?
Laten we even terugkijken naar het verleden. In 1953 werd de Perzische minister-president Mossadegh mede verdreven door de Amerikaanse CIA vanwege vermeend communistische, lees Sovjet, dreiging en het veiligstellen van de oliebelangen. Van een democratie kwam het nooit meer onder de Amerikaanse bondgenoot de Shah.
In 1991 werd middels een grote coalitie onder westerse aanvoering Koeweit bevrijd uit de klauwen van de Irakese dictator Saddam Hoessein. De coalitie trok vervolgens het zuiden van Irak in, de Amerikaanse president Bush sr. riep de bevolking in opstand te komen, wat ze deed. De coalitie trok zich echter terug en leverde daarmee de opstandelingen uit aan de wraak van de dictator.
Na de gebeurtenissen van 11 september 2001 viel Amerika Afghanistan binnen om de Taliban te verdrijven en democratie te vestigen. Van beide doelen is weinig terecht gekomen en de vrees is groot dat als het Westen zich daadwerkelijk terugtrekt uit Afghanistan de wat nu misschien democratie wordt genoemd als een kaartenhuis in elkaar stort.
De inval in 2003 in Irak om Saddam Hoessein te verjagen heeft het land nooit de democratie gebracht die het Westen, met name de Verenigde Staten, voorstond. Het land is een groot sektarisch slagveld geworden, met uitzondering van het Koerdische Noorden.
We zien uit bovenstaande voorbeelden dat de handelingen van het Westen in de islamitische wereld, of het nu ging om het onverbloemd strategisch verdedigen van eigenbelang was, of ideologisch getint om daadwerkelijk democratie te vestigen, nooit geresulteerd heeft in de vorming van een democratie zoals we die in onze eigen landen kennen.
De les is dat de Arabieren of moslims of Koerden het zelf moeten doen en het Westen zich er niet mee moet bemoeien. We zien dat het geleidelijke model zoals het geval is in Marokko tot een ongekende vrije debatcultuur heeft geleid en hopelijk tot grotere emancipatie van vrouwen en homoseksuelen. We zien dat een land als Tunesië op eigen kracht in staat is een grote crisis te overkomen. We zien dat de Koerden in Noord-Irak weliswaar geen democratie hebben gevestigd maar wel een stabiel en relatief welvarend ‘land’.
Niet doen
Waar het Westen ingrijpt, komt nooit democratie. En dat zal in Syrië ook zo zijn. Westerse militaire acties zullen de afkeer van het Westen alleen maar groter maken, en de aanwezige democratische krachten verzwakken. En denk je nou echt dat de kruisraketten alleen maar op doelen van Assad gericht worden? Zouden doelen van Al Qaeda als een vorm van collateral damage ook niet geraakt worden?
Amerika zal Assad treffen en Amerika zal de jihadistische strijders treffen en zo de burgeroorlog doen verlengen en het perspectief van de invoering van de westerse democratie in het land uit doen stellen tot sint-juttemis.
Het moet maar gezegd worden. Het Westen voert een dubbele agenda. Democratie is een mooi iets, maar de Westerse belangen, olie, stabiliteit en met name Israel, zijn groter.
Daarom moet het Westen niet in Syrië ingrijpen. Dat maakt de kans op de invoering van democratie in het land alleen maar kleiner.
