Beleggers zitten op het vinkentouw. De onophoudelijke beursstijging van de afgelopen jaren, maar vooral de recente maanden, doet steeds meer wenkbrauwen fronsen. ‘Dit beursfeest kan geen eeuwigheid blijven duren’, horen we steeds meer in de coulissen. Dat is natuurlijk een waarheid als een koe: iedere beursrally wordt automatisch opgevolgd door een beurscrash. Alleen kan die eerste veel langer duren dan menig belegger verwacht.
Een beurscrash komt ook altijd als weinig beleggers daar klaar voor zijn. Vanuit die logica bekeken kan het nog enige tijd duren vooraleer het onvermijdelijke noodlot op de beurs weer toeslaat. Want op dit moment wordt er simpelweg nog teveel getwijfeld aan de beursrally. Vergeet nooit: een stierenmarkt ontstaat door pessimisme, groeit door terughoudendheid, wordt ouder door optimisme, en sterft door euforie.
Voor euforie moet je vandaag nog altijd niet op de aandelenmarkten zijn. Die schipperen nog ergens tussen terughoudendheid en optimisme. Er is veel meer nodig om een beurscrash – zoals we die in 2000 of 2008 zagen – te veroorzaken. De vervolgvraag is uiteraard: wat? Hier kan je ingewikkelde theorieën op loslaten, maar wij houden de zaak liever simpel. Voor ons is er altijd een constante die steeds aan de basis stond van een beurscrash. En daarvoor hoef je maar gewoon het monetair beleid te volgen, meer bepaald de rentecyclus en de daaraan gekoppelde rentecurve. De rentecyclus hebben we in de voorbije weken en maanden uitvoerig besproken. Het staat voor een nieuwe stijging van de korte rente, ingezet door de centrale bank.
De rentecurve wordt dan weer bepaald door de korte rente af te zetten tegen de lange rente, meestal die met een looptijd van 10 jaar. De rentecurve is dan het verschil tussen de lange rente en de korte rente. De rentecurve is in de meeste gevallen positief. Logisch, want je krijgt voor een langere periode meestal een hogere renteverhoging. Maar in bepaalde omstandigheden zakt dit renteverschil weg. Sterker nog, ze wordt heel soms negatief. Dit noemt men ook wel een ‘inverse rentecurve’. Op dat ogenblik krijg je dus meer rente op korte termijn dan op lange termijn. Dit is wat ons betreft altijd het ultieme alarmsignaal voor een aanstaande beurscrash. Het was in het verleden meestal het geval, en ook vandaag gaat deze thesis wat ons betreft op.
Op de bovenstaande grafiek van FactSet ziet u de korte en lange rente in de periode van 2003 tot en met eind 2007, in aanloop naar de beurscrash van 2008. U ziet duidelijk het moment waarop de rentecurve omkeert. Een inverse rentecurve werkt als een motor zonder olie: het financiële systeem loopt compleet vast.
Het moment van een nieuwe inverse rentecurve ligt nog wel enige tijd in de toekomst. In de VS staat de korte rente nu op 1%, terwijl de lange rente (10 jaar) rond de 2,5% noteert. De Fed heeft zelf aangegeven dit jaar nog twee renteverhogingen te willen doorvoeren en voor 2018 is de huidige verwachting nog eens drie verhogingen. De renteverhogingen gaan momenteel met stapjes van 25 basispunten, dus dat wil zeggen dat de rentecurve pas negatief wordt op het einde van 2018. Uiteraard, dit is onder voorbehoud, want de rente kan sneller opgetrokken worden of de lange rente kan in elkaar stuiken. Maar reken er op dat het nog wel anderhalf jaar kan duren vooraleer de omstandigheden voor een beurscrash zich aandienen.
Om nog even een zijstap te maken. We kregen in de voorbije weken vaker te horen dat de lange rente kon gaan oplopen, als gevolg van het optrekken van de korte rente. Dit is, zoals u tevens op de voorgaande grafiek kan zien, helemaal geen zekerheid. Het kwam zelfs vaker niet dan wel voor. Ook hiervoor is een logische verklaring. De korte rente wordt (in grote mate) bepaald door de Fed, die haar rentebeleid laat afhangen van de inflatie. Nu inflatie opnieuw in de lift zit, trekt de Fed de korte rente stelselmatig op. Maar de lange rente is meer een functie van de economie. Hoe hoger de economische groei, hoe hoger de lange rente. Tegenwoordig zit de groei van Amerikaanse economie tussen 2 en 3 procent, en daar hoort een lange rente van 2 à 3 procent bij. We zien de Amerikaanse economie in de komende maanden, of zelfs jaren, niet drastisch versnellen.
Kortom, de omstandigheden zijn er momenteel nog niet naar om een nieuwe beurscrash uit te lokken. Wie wil weten wanneer dat kookpunt bereikt is hoeft gewoon de stand van de korte en lange rente te volgen. Pas als die verhouding negatief draait, sturen we aan op het zoveelste beursdrama.
Let wel, we zijn er nog steeds van overtuigd dat we op korte termijn, in de komende maanden, overvallen kunnen worden door een korte maar krachtig correctie. Een correctie is echter niet hetzelfde als een crash. Een correctie is een daling binnen een opgaande trend, een crash is het einde van een opgaande trend. Daarom verwachten we dat de aanstaande correctie opnieuw kansen biedt voor actieve beleggers om stukken op te pikken, voor de laatste definitieve beursrally.
