Hillary Clinton ligt in de peilingen vóór op Donald Trump. Nóg voor. Het zal mij niets verbazen als Trump Clinton gaat passeren en de volgende president van de Verenigde Staten zal worden. Hoe zou dat kunnen? Dat had toch niemand een maand of wat geleden durven zeggen? Eerst een ogenschijnlijk zijpad. Kijken we naar de strijd binnen de Democraten over de nominatie van hun kandidaat voor het presidentschap, dan zien we – en ook dat had bijna niemand voorspeld – dat Bernie Sanders enorm veel steun van de kiezers kreeg. Vooral van de jonge kiezers. Sanders is, voor Amerikaanse begrippen, links. Hij is ook aardig op leeftijd. Hij is origineel, natuurlijk, is geen gladde prater en zijn kiezers houden van hem. En hij hoort niet tot het establishment, de inner circle, van de Democratische partij.
Charles Groenhuijsen, kenner van Amerika en de Amerikaanse politiek, schreef zaterdag in een prachtig artikel in NRC Handelsblad (Blendle-link): Sanders is een outsider en Clinton is de ultieme insider. Zij is ervaren. Ze kent de macht en houdt daarvan. Haar echtgenoot, die nu achter haar aan loopt, straalt dat ook uit. Of de kiezers, de mensen in het land, van haar houden, is de vraag. En misschien loopt Bill haar wel voor de voeten.
Terug bij Trump. Net als Sanders is hij een outsider binnen zijn partij. Niemand heeft hem tegen kunnen houden. Eén voor één trokken de andere kandidaten zich terug. Op het laatst Ted Cruz en John Kasich. Misschien moeten de Republikeinen daar eigenlijk blij mee zijn. Er is een zekere overeenkomst tussen Sanders en Trump. Zij zijn op eigen kracht zo ver gekomen. Ze hebben een directe band met hun kiezers. Voor Trump komt daar nog bij, las ik, dat hij in de primaries meer stemmen heeft gekregen dan zijn voorgangers zoals onder meer Ronald Reagan en Bush sr.
Dat zegt heel veel over hoe de Republikeinse kiezers hem toegedaan zijn.
Waar staat Trump in zijn partij als we kijken naar zijn inhoudelijke standpunten? Hij hoort niet tot de meerderheid van de Republikeinse politici die voor lagere belastingen (vooral voor de hogere inkomens) en minder overheid zijn. Gisteren zei hij zelfs dat de belastingen voor de rijkste Amerikanen omhoog moeten.
Het zijn ook de politici uit de leiding van de Republikeinse congresleden die alles hebben gedaan om Obama machteloos te maken. Obstructie dus. Zij hebben daardoor de invloed van en het respect voor hun partij bij de kiezers aangetast en zitten nu met de gebakken peren. Dat is het klimaat dat ervoor gezorgd heeft dat de niet-politicus Trump zijn slag heeft kunnen slaan. Hij is er in geslaagd onder een groot deel van de Republikeinse kiezers en ook onder een deel van de Democraten vertrouwen te winnen.
Daar komt nog dit bij. Overal lees je dat Trump een dealmaker is. Een pragmaticus. Zo’n man hoeft niet per se een slecht president te zijn.
