Sinds het aantreden van de Losgeslagen Sinaasappel met Pluizen Bovenop voelen veel mensen, Amerikanen maar ook Nederlanders, zich unheimisch en verweesd. Als de hoogste macht labieler is dan een dronken tienermeisje met borderline, schieten de burgers paniekerig alle kanten op. Dat leidde tot imbeciele meisjesmarsen, tot hysterische taferelen op social media met oproepen tot moord op de president aan toe, tot diepe polarisatie tussen mensen die Trump tot het uiterste verdedigen en anderen die alles wat hij doet of zegt niet meer helder kunnen beoordelen en per definitie tot satanisch plan bestempelen.
Gedoe.
Maar tussen alle waanzin tekent zich zowaar iets constructiefs af. Iets dat de ware Amerikaanse zelfredzaamheid en liefdadige mentaliteit belichaamt. In Nederland. Een initiatief dat nota bene afkomstig is van een PvdA-politica, maar dat in opzet diepgeworteld liberaal en Amerikaans is.
Bruce Springsteen bezong deze mentaliteit in het nummer We take care of our own, afkomstig van de sombere plaat Wrecking Ball, een lamento op de Bush-jaren. De overheid had, in Springsteens visie, de Average Joe in de kou laten staan en een kleptocratie voor bankiers en oorlogsspeculanten opgetuigd. “High times on Wall Street, hard times on Main Street“, zoals hij het samenvatte. Springsteen voelde zich, met en namens de working class, unheimisch en verweesd in Amerika.
Wherever this flag is flown
We take care of our own
– is het grimmige maar tegelijk hoopvolle refrein. We redden ons, omdat we onszelf redden. Zo doen wij dat hier, waar de star spangled banner wappert. Zelfredzaam, barmhartig, en intrinsiek liberaal.
Er is veel liefdadigheid in de VS. Geven of je inzetten is vanzelfsprekend en vaak ook statusverhogend; jouw naam aan de muur in een bibliotheek of culturele instelling is een trofee. Fundraisers, bake-sales, garage-sales, kerkelijke initiatieven, de Amerikaan takes care of his own. En hij is daar trots op.
Nu Donald Trump het desastreuze besluit heeft genomen om geen geld meer beschikbaar te stellen aan hulporganisaties die zelfs maar met vrouwen práten over anticonceptie en abortus, zien we dat die zelfredzaamheid weer gestalte krijgt. Noodgedwongen weliswaar, als een kuiken dat over de rand van het nest gekieperd wordt en kan kiezen tussen vliegen of te pletter vallen, maar mensen spreken hun eigen kracht aan.
Ook in Nederland, een land waar doorgaans ieder eigen initiatief bijkans gesmoord wordt in overheidsbemoeienis, onzelfredzaam makende staatssteun en regeltjes. Minister Liliane Ploumen (PvdA) riep het noodfonds She Decides in het leven om de 600 miljoen dollar die Trump met een pennenstreek onttrok aan reproductieve hulpverlening wereldwijd, aan te zuiveren. En ja, daar zit tien miljoen euro aan Nederlands overheidsgeld in, toegezegd door het kabinet. Maar het initiatief draait mede op donaties van particulieren, die op social media in groten getale het fonds promoten en er aan doneren. De Amerikaan in ons wordt wakker geschud door Donald Trump.
Wherever this flag is flown
We take care of our own
Doneren kan hier.
