Je moet het maar durven, als topbestuurder bij een overheidsorganisatie. Slecht betaalde uitzendkrachten wegsturen, om dure consultants in dienst te kunnen houden. In 2010 werd ons voorstel aangenomen dat overheden niet meer dan tien procent van hun personeelsbudget mogen uitgeven aan de inhuur van dure externen: consultants, managers en adviseurs. Deze ‘Roemernorm’ voor de inhuur van externen leidde tot forse bezuinigingen – en tot het faillissement van consultancybedrijven. Maar het bloed kruipt waar het niet gaan kan. Bij Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) in Groningen, de dienst die de studiefinanciering moet uitvoeren, hebben topmanagers een list bedacht. Zij houden de dure externen in dienst, maar proberen de norm te halen door goedkope uitzendkrachten weg te sturen.
In de jaren negentig werd in de politiek, van VVD tot PvdA, het idee gemeengoed dat ons land een BV is en de politicus een manager. Een nieuw soort publieke manager stond op, die sprak in onbegrijpelijke consultancy-taal en onbegrijpelijke vergoedingen kreeg, tot vele duizenden euro per dag. Bij ministeries, provincies en gemeenten liep de inhuur van externen volledig uit de hand, tot soms wel 35 procent van de totale personeelskosten. Dat is niet alleen duur, maar ook slecht voor het bestuur. Externe managers zijn vaak tijdelijk en nemen de opgebouwde kennis en netwerken weer mee, waarna nog meer dure externen moeten worden ingehuurd. De ‘Roemernorm’ heeft de inhuur van dit soort externen aan banden gelegd, bij de ministeries, maar ook bij gemeenten en provincies.
De inhuur van externe managers bevordert ook een verkeerde mentaliteit bij overheidsorganisaties, van publieke managers die vooral bezig zijn met hun eigen belangen. Het optreden van de top van DUO is veelzeggend: om dit jaar te kunnen voldoen aan de ‘Roemernorm’, worden niet dure managers ontslagen, maar aan het einde van het jaar uitzendkrachten niet meer opgeroepen. 300 mensen die in december hun inkomen verliezen. Veelal mensen in de callcenters, die het contact met studenten moeten onderhouden. Daarmee handelt DUO ook nog in strijd met het kabinetsbeleid, dat bij de overheid mensen vaker in vaste dienst wil hebben. De regering heb ik om opheldering gevraagd over dit gedrag van de top van DUO. Volgens mij kunnen we daar beter een paar dure consultants wegsturen.
