In januari 2012 verscheen het boek De onstuitbare opmars van de digitale wereld, geschreven door Willem Vermeend en Bert Brussen (als co-auteur), uitgegeven door Lebowski. Nu blijkt dat een recent boek dat werd geschreven door Willem Vermeend met co-auteur Rian van Rijbroek plagiaat bevat en de NOS nu heeft uitgezocht dat ook het boek waar ondergetekende aan meeschreef plagiaat bevat, voel ik me geroepen in elk geval uit te leggen hoe het samen met Willem Vermeend een boek schrijven precies gaat. Het zijn in principe gewoon twee gescheiden verhalen die door de uitgever worden samengevoegd. Als in één van die twee verhalen fouten staan moet je maar hopen dat de samenvoeger ze er ook weer uithaalt.
Van de nu alsnog aangetroffen plagiaat is overigens niets van mij afkomstig. Het gaat om twee kleine door Vermeend ingebrachte stukken tekst (in begeleidende kaders) die afkomstig zijn van andere bronnen waar inderdaad de bronvermelding ontbreekt. Ik heb echter niet het idee dat Vermeend hier bewust heeft zitten plagieren, wel dat de bronvermelding domweg is vergeten, en dat de uitgever destijds heeft zitten slapen waardoor het niemand is opgevallen dat bronvermelding ontbrak. Pure slordigheid, weinig kwaadaardigheid.
Hoe het contact tussen mij en Vermeend precies tot stand kwam kan ik me niet exact herinneren maar het volstaat te zeggen dat Oscar van Gelderen, baas van uitgeverij Lebowski waar Einstein Books destijds een imprint van was, daarvoor heeft gezorgd.
Voor de rest is het maken van dat boek vrij eenvoudig te reconstrueren:
In november 2011 stuurde Vermeend mij een concept van zijn boek (85 pagina’s). Per pagina staat ongeveer één begeleidend kader met feitelijkheden tussen de lopende tekst van het boek. Ik heb het daarnet nog even bekeken maar vrijwel alle kaders hebben ook een uitvoerige bronvermelding. Verder bevat het concept een bijlage met een beknopt overzicht van ‘de geschiedenis van het internet’. Ook in die bijlage staat per alinea met feitjes keurig een bronvermelding.
Nadat ik dat concept had gelezen heb ik, geïnspireerd door dat concept, mijn eigen inbreng geschreven, uiteindelijk iets meer dan 10.000 woorden. Hierin gegarandeerd geen plagiaat, er staan dan ook nauwelijks feitelijkheden in, het is in wezen één lang opinie-artikel met mijn opvattingen over het internet en de toekomst daarvan en de toepassing daarvan in Nederland.
Dat artikel is naar zowel de uitgever als naar Vermeend gestuurd. Die hebben het gelezen en goed bevonden (ik kan in elk geval niets uitgebreids er over terugvinden in mijn mailarchief) en na enkele mails met wat aanvullingen en aanpassingen is het publicabel gemaakt.
Het boek bestaat in wezen uit twee delen: het deel geschreven door Vermeend, en het deel geschreven door mij. In het deel van Vermeend staan veel feiten (blijkbaar op twee na allemaal met bronvermelding), in het deel van mij staat een opinie, of een commentaar, maar er is daarin geen gebruik gemaakt van andere bronnen dan mijn eigen gedachten (of mijn dikke duim zo je wilt).
Daarna volgde een voorstel voor het omslag (goedgekeurd) en een drukproef. Tenslotte lag het boek in de winkel. Er zijn meer dan 1000 exemplaren van verkocht, ik vind dat nog altijd een mooie prestatie. Ik kreeg bovendien 50 exemplaren handig verpakt in zwaar plastic tot een mooie massieve plastic boekenkubus die tot op de dag van vandaag dienst doen als verhoging op een tafeltje dat te laag bleek om een tv op te zetten.
Ik vind het treurig dat nu alsnog kan worden geconstateerd dat er in dat boek teksten staan zonder duidelijke bronvermelding. Het is me toen bij lezing van het manuscript in elk geval niet opgevallen, dus ik zou niet kunnen zeggen of die fouten ook al in het oorspronkelijke manuscript stonden, of dat het teksten zijn die later zijn toegevoegd. Het lijkt me in elk geval sterk dat Vermeend hier willens en wetens de boel heeft willen flessen, er staan immers tig stukken tekst in dat boek waarbij de bronvermelding wel keurig in orde is. Er is trouwens ook geen reden de bron niet te vermelden, het is niet dat het gaat om briljante citaten waarvan je zou willen dat mensen die aan jou toeschrijven. Het zijn gewoon droge en feitelijke korte stukjes tekst met informatie, soms met een computertijdschrift, wikipedia of Facebook als bron, ik zie niet in waarom iemand daarmee zou willen plagiëren.
Hoe dan ook, meer valt er niet over het samenwerken aan een boek met Vermeend te vertellen. Ieder schrijft zijn verhaal, de uitgever doet de rest, dat was dat. Het was bepaald geen rocket science.
Met Vermeend zelf heb ik nooit een probleem gehad (integendeel). Hij ook nooit met mij voor zover ik weet (die mensen zijn er, heus) en als bekende PvdA’er heeft hij destijds toch echt zijn nek ver moeten uitsteken om uitgerekend samen met iemand als Bert Brussen (vul zelf de rij vooroordelen aan mijn adres hier in) een boek te publiceren. Dat zullen weinig PvdA-prominenten hem durven nadoen denk ik. Waarvoor hulde en bloemen.
Maargoed, ik heb hem daarna ook leren kennen als iemand die wel van wat controverse houdt en het concept gratis online marketing uitstekend begrijpt. Waarmee ik niet wil suggereren dat het bewust zo is misgegaan bij dat laatste boek of dat er met opzet is geplagieerd, maar het verklaart wel de soms opmerkelijke keuze voor zijn co-auteurs, zoals ene Bert Brussen.
