Zij is de Engel van Europa. Ze heet ook zo: Angela. Ze heeft geen vleugels, althans, niet zichtbaar, maar kordate mantelpakken. Ze is de reddende engel van honderdduizenden, als Hemelse Boodschapper sprak zij haar missie hier op Aarde uit: wir schaffen das. En haar boodschap had in tegenstelling tot Engel Angela wél vleugels, en vloog naar de verste uithoeken van de wereld.
Het gevleugelde mantra fluisterde in de ruïnes van Aleppo, het schalde over Noord-Afrika, het kabbelde in de golven van de Middellandse Zee, het weergalmde diep en sonoor in het fundament van Europa, het brulde in de uitlaten van vrachtwagens, het nestelde zich in de hoofden van alle mensen waar het fladdert tegen de schedeldaken als een gekooide vogel.
Wir schaffen das, het zet mensen aan tot vluchten uit helse oorden. Het drijft anderen tot razernij, honend herhalen zij de woorden die bonken in hun hoofd als zij het nieuws lezen over de langzame val van hun continent. Niet met witte verenvlerken, maar met rafelige vleermuisvleugels vliegen de woorden ‘wir schaffen das’ hen van de tong. Bij weer andere mensen zoemt wir schaffen das op trillende vleugels als een kolibrie in het gemoed, een aangenaam-nerveus resoneren dat hen aanzet tot het Deugdzame; zij beantwoorden Angela’s boodschap in een euforisch koor met meerstemmige welkomstwoorden, met vrijwilligerswerk en inzamelingsacties.
Er zijn ook plekken waar het Wir schaffen das vleugellam neerstort. Wir schaffen das zit in de kluiten aarde, geschept op de kisten van de vele Europese terreurdoden. Wir schaffen das vliegt niet onder water, in de scheepswrakken vol Afrikaanse lijken. Het fladdert dansend langs de Libische kust, maar zodra het bootje van wal steekt is het nergens te bekennen. Pas bij een Frontexpatrouille of een Italiaans eiland is het er weer, als teken van Hoop in Zicht zoals vroeger de meeuwen voor zeelui op de nabije aanwezigheid van land duidden. Of zijn het Sirenen met hun dodelijke lokroep, hier, hierheen, hier schaffen wir das? Nee, het is echt een gevleugelde boodschap, pijlsnel scheert het over continenten en kwinkeleert de woorden van de Engel van Europa. Mensen luisteren, mensen tandenknarsen, mensen hopen, mensen sterven.
Angela overziet de verwarring, de hoop en de angst veroorzaakt door haar gebazuin, en de engel houdt voet bij stuk. Wir. Schaffen. Das. Wat is haar taak? Wat is haar opdracht? Van wie is zij een boodschapper? Hebben de engelen Europa niet allang verlaten? Waren er na de gruwelijke twintigste eeuw überhaupt nog hemelse gezanten die zich om ons bekommerden, of was die eeuw zo’n verschrikking omdát de engelen Europa verlieten? Is engel Angela een laatste poging om het verloren continent te redden, of is zij gestuurd als doodsteek, om ons te verlossen uit ons lijden en twijfelen?
Moeten wij aan haar roep gehoor geven of is dit een gevallen engel die ons op de proef stelt met valse hoop, loze beloften en voze moraal?
Oh, u gelooft niet in engelen. Ook goed. Zie de Oud-Testamentische groteske nachtmerrie van verwarring, invasie, geweld, leugens en verdeeldheid die ons teistert en constateer: ook gevleugelde woorden zijn machtige boodschappers. Al dan niet hemels. Angela, ze had niet anders kunnen heten.
