Op zaterdag kijk je je ogen uit in de gemiddelde Gooise supermarkt. Ouders die zo omslachtig met hun kroost omgaan, dat je je afvraagt of ze van het breekbare soort zijn en daadwerkelijk het risico lopen om in duizend stukjes uit elkaar te vallen. ‘Goed zo, Amelie, wat knap van je’, kweelt vader als Amelie een pak yoghurt in het boodschappenkarretje gooit. Amelie kijkt verveeld, want ze krijgt waarschijnlijk de godganse dag complimenten voor allerlei basale handelingen. Ik vraag me af hoe haar ouders reageren als ze écht iets doet wat de moeite waard is, zoals een bijzondere tekening maken. Waarschijnlijk kunnen ze dan geen lucht meer krijgen en moeten ze beademd worden.
De ellende van de weekdierenindustrie, of de hedendaagse opvoedstijl, is dat je er als volwassene ook mee te maken krijgt, of je nou wil of niet.
In mijn geval: een student of coassistent mag je nooit zomaar kritiek geven. Je hanteert het hamburger- of sandwichmodel, waarbij je begint met iets aardigs, dan de kritische boodschap (uiteraard zo mellow mogelijk geformuleerd) en je sluit af met een constructieve blije boodschap. ‘Fijn dat je openstaat voor feedback, knap hoor van je!’ Zo niet, dan creëer je een ‘onveilig klimaat’. Het lijkt misschien onschuldig, maar kinderen onvoldoende weerbaar opvoeden heeft grote gevolgen voor hun latere kwaliteit van leven. In mijn spreekkamer zie ik te vaak jongeren die nooit hebben geleerd hoe ze moeten omgaan met tegenslag en negatieve emoties, die nou eenmaal bij het leven horen. Een simpele relatiebreuk of het zakken voor een tentamen heeft dan desastreuze gevolgen voor het zelfbeeld en kan zelfs leiden tot een depressie of een angststoornis als je daar kwetsbaar voor bent.
Nog een voorbeeld: een 15-jarig vriendje uit de buurt liet laatst met z’n dronken kop zijn nieuwe iPhone in de wc vallen. De geschrokken ouders regelden binnen een dag een nieuwe telefoon onder het motto ‘anders is hij niet bereikbaar en weten we niet waar hij is’. Nou en? Het is natuurlijk een dooddoener om terug te vallen op je eigen jeugd. Maar wij waren alleen bereikbaar in de buurt van een vaste telefoon. Voor mij een goede reden om daar vooral uit de buurt te blijven, maar dat is een ander verhaal. Er gebeurde bijna nooit iets wat een iPhone in de kinderknuist had kunnen voorkomen. Sterker nog, wij klommen in bomen en zaten niet 24/7 op een scherm te wachten op likes en de bevestiging dat je eigenlijk een klote-leven hebt in vergelijking met de andere ‘succesnummers’ op social media.
Naast de gebrekkige coping om met negatieve gebeurtenissen en gevoelens om te gaan, geven ouders ook de boodschap af dat het ‘out there’ reuze gevaarlijk is. Als ouders beginnen te trillen en wit wegtrekken omdat je niet bereikbaar bent, dan leer je als kind dat er een groot risico bestaat op allerlei rampen, terwijl dat statistisch gezien helemaal niet klopt. Het gevolg: angstige kinderen die het risico lopen om passief en afwachtend te gaan leven, omdat risico vermijdend gedrag de beste optie lijkt.Het opvoeden van kinderen verschilt in de kern niet heel erg van het opvoeden van honden: zoveel mogelijk verschillende ervaringen op laten doen, begrenzen waar nodig en zorgen dat hij het later redt zonder de noodzakelijke bemoeienis van de ouders. En natuurlijk onvoorwaardelijke liefde.
Het allerbelangrijkste dat je kinderen kan meegeven is weerbaarheid en zelfredzaamheid, zodat ze zich staande kunnen houden in onze samenleving.Ouders van nu zijn sterk gericht op zichzelf. Het wegpoetsen van teleurstellingen en het ogenblikkelijk goed willen maken van nare ervaringen is in feite puur egoïsme en getuigt wat mij betreft van slecht ouderschap. Natuurlijk is het niet leuk om een teleurgesteld kind te moeten verdragen, maar dat is nou eenmaal de prijs voor dat weerbaar kind. Het kan toch niet zo zijn dat wij als mentale hulpverleners stapje voor stapje de jongeren van nu moeten leren hoe ze met negatieve ervaringen en gevoelens moeten omgaan? Het begint er helaas wel steeds meer op te lijken. Dat is nog tot daaraantoe, maar de stijging van psychische klachten en zelfmoordcijfers onder jongeren zouden ons hardhandig wakker moeten schudden.Wie zijn roede spaart, haat zijn zoon; maar wie hem liefheeft, tuchtigt hem reeds vroeg, aldus het Bijbelboek Spreuken. U begrijpt dat ik de mentale roede adviseer…
