De herlezing van Mein Kampf onderbreek ik voor breaking news. Mijn redactrice bij Prometheus, Ronit Palache, heeft honderd interviews gebundeld die zij eerder publiceerde in het Nieuw Israëlitisch Weekblad. Ontroerende onzin heet het boek en het gaat over ‘de joodse identiteit in Nederland nu.’ Ik was bij de presentatie van het boek, waarvan het eerste exemplaar aan Frits Bolkestein werd aangeboden in de nieuwe vestiging van de uitgeverij, Herengracht 48 in Amsterdam. Ronit Palache had Bolkestein gevraagd, omdat hij in 2010 joden had aangeraden Nederland te verlaten omdat het antisemitisme in Nederland, vooral door de komst van moslims, weer sterk is toegenomen.
Bolkestein nam de gelegenheid te baat om deze weergave van zijn uitspraak te corrigeren. Hij had met name orthodoxe joden aangeraden hun kinderen voor te bereiden op een vertrek uit Nederland. Hij herhaalde dat hij het herlevend antisemitisme vooral bespeurde bij moslims.
Op dat moment riep Evelien Gans: “Ook onder Nederlanders”. Het zal wel in de heat of the moment zijn geweest, omdat de meeste moslims Nederlanders zijn. Toen Bolkestein onverstoorbaar door ging onderbrak zij hem nog een keer, met woorden van gelijke strekking.
Ik denk dat Bolkestein gelijk heeft en dat Evelien Gans weigert het virulente antisemitisme onder moslims serieus onder ogen te zien. Het gekke is dat van de honderd joden die door Ronit Palache geportretteerd zijn, ook maar vier het antisemitisme onder moslims als een ernstig probleem benoemen. Volkskrant-redacteur Paul Brill is van die vier het meest uitgesproken: “Wij zitten niet in de alarmfase rood, maar de toestand zorgwekkender dan tien, vijftien jaar geleden. Er komt een hele nieuwe antisemitische golf ons land binnen die we niet moeten onderschatten. Voor mijn werk ben ik vaak in de Arabische wereld geweest dus ik weet waar ik over praat.”
Eljakim Dornfest zegt: “De fusie tussen links-extremisme en de houding van moslims ten opzichte van Israël is gevaarlijk.”
En Daniel Fortuin zegt: “Maar in de overwegend islamitische buurt waar ik opgroeide heb ik wel degelijk antisemitisme meegemaakt.”
De overgrote meerderheid van geïnterviewden negeren het antisemitisme onder moslims. Hun korte verhalen gaan vooral over de beleving van het jood zijn en de verandering daarin. Zij worstelen met de vraag of zij wel of niet een joodse partner moeten kiezen; waarom vaderjoden er niet echt bij horen; of zij naar de synagoge gaan en de godsdienstige rituelen en voorschriften in acht nemen. Ook Israël speelt een centrale rol in de beleving van de joodse identiteit. Maar de Israëlhaat van moslims komt daarbij nauwelijks ter sprake. Slechts één keer wordt het genoemd, mogelijk niet toevallig door een Irakese jood, David Yona, die eerst vanuit Irak naar Israël vluchtte en vervolgens – mede op aanraden van zijn psychiater – naar Nederland vertrok. Als soldaat in de Jom Kipoeroorlog had hij een oorlogstrauma opgelopen. Uitgerekend hij zegt: “Ik ben tegen oorlog; wie in een oorlog is geweest is altijd tegen oorlog. Ik heb het er vaak over gehad met mij werknemers, veelal moslims. We komen bij elkaar over de vloer, ook met feesten en partijen, maar hadden wel de nodige discussies als het hommeles was in Israël. Nu grappen we wel eens dat ISIS ons dichter bij elkaar heeft gebracht. Nee, ik heb hier nooit last gehad van antisemitisme.”
Yael Zeligman laat zich, als enige, positief uit over Marokkanen: “Met een Marokkaanse studiegenoot heb ik veel meer te bespreken dan met mijn typisch Hollandse medestudenten, daar heb ik helemaal niks mee. Ook met mensen uit India voel ik die verbondenheid. Je herkent tenslotte je eigen soort. Net zoals je weet dat je joods bent, weet je ook dat je geadopteerd bent.”
De enige twee joden die zich in positieve zin uitlaten over moslims/Marokkanen zijn allochtoon!
‘Na afloop van de presentatie at ik met Tamarah Benima (oud hoofdredacteur van het NIW), Eljakim Dornfest en Paul Andersson Toussaint, schrijver van het boek Staatssecretaris of seriecrimineel dat gaat over Marokkanen in Amsterdam-West, met Ahmed Marcouch in de (positieve) hoofdrol. Mijn tafelgenoten zijn het over één ding eens: het antisemitisme onder moslims, en met name onder Marokkanen, is een heel groot en onderschat probleem. Tamarah schreef mij naar aanleiding van ons gesprek: “Er is geen moslim die niet overal in Nederland kan wonen. Maar Joden van wie bekend wordt dat ze Joden zijn, worden bedreigd in Amsterdam-West en Amsterdam-Oost. Je kan er als ‘ondergedoken’ Jood wonen. Ja. Maar dat is toch wel een beetje wrang, gezien de geschiedenis van Nederland.”
Zij is verontrust: “Alle moskeeën sluiten is waanzin. De Koran verbieden is waanzin. Maar kijk naar Pauw gisteravond. Wat die zogenaamde gematigde moslim te berde brengt over Joden: dat ook wij vrouwen op onze vagina worden geslagen (zoals de imam heeft aanbevolen te doen). Zonder dat iemand hem een normaal weerwoord geeft. Of over de gewelddadigheid van de Bijbel, waarin hetzelfde zou staan als in de Koran. Nou, echt niet.”
Ik ben geneigd Tamarah te geloven, want zij is rabbijn en weet dus alles van de Bijbel.
Maar dan blijft de vraag hoe het komt dat juist door joden het antisemitisme van moslims onbenoemd blijft. Ik ben benieuwd of dat ook het geval is in het afscheidscollege van prof. Evelien Gans op 15 december in de Aula van de Universiteit van Amsterdam. Zij leidde een NWO project: De dynamiek van hedendaags antisemitisme in een wereldwijde context.
