Toen ik acht was, viel ik van een paard en brak mijn arm. Een tante bracht me naar het ziekenhuis, ik zat op de achterbank en huilde tranen met tuiten. Toen de waterlanders na een kwartier nog niet waren verstomd, beet ze me toe: “Nu ophouden met dat gejank. Je bent toch een grote meid?” Flash forward naar 22 jaar later. Van buiten ben ik al lang en breed volwassen, aan de binnenkant nog steeds een bang achtjarig meisje. Dat niet durft te klagen omdat ze bang is dat mensen dan weggaan. Nooit hardop zeurt, want iemand zou daar eens aanstoot aan kunnen nemen. En zeker niet huilt, want janken is een teken van zwakte. Het enige verschil met vroeger: tegenwoordig deel ik de straf zelf uit.
Demonen
Om af te rekenen met demonen en hersenspinsels uit het verleden, start elke donderdag met een uur WAP; een afkorting van het redelijk stupide klinkende ‘Werken Aan Persoonlijkheid’. Aan de hand van een schema-dagboek wordt geprobeerd inzicht te krijgen in ons gedrag. Waarom we doen wat we doen. En hoe we dat moeten veranderen. Begeleid navelstaren, handig gestructureerd op een A4tje.
Schema-dagboek
| Datum/ tijdstip |
| Geen specifieke datum of tijd, eigenlijk gewoon de hele afgelopen maand. |
| Situatie Waar ben ik? Met wie? Wat doe ik? |
| In het afgelopen kwartaal hebben mijn vrienden heel veel voor me gedaan: naar mijn geklaag geluisterd, voor me gekookt, me aangemoedigd/ getroost/ gerustgesteld. Toen ik met mijn hakken over de sloot toch net op tijd voldoende wist aan te komen, was iedereen dan ook reuze blij. Er was champagne, er waren complimenten. Alleen was ik zelf eigenlijk helemaal niet zo blij, maar dat durfde ik niet te zeggen. |
| Gevoel |
| Angst 95 %Verdriet 30% |
| Automatische gedachten en beeldenWelke automatische gedachten of beelden gingen aan het gevoel vooraf? Welke gedachten liggen ten grondslag aan dat gevoel? |
| – Als ik nu beken dat ik, na alle hulp en steun om 12 kilo aan te komen, eigenlijk helemaal niet blij ben met het resultaat, dan vindt iedereen me ondankbaar. – Dan ben ik een aansteller.
– Dan ben ik een slecht mens. – Dan krijgt iedereen genoeg van me. – Dan gaat iedereen weg. – Dan ben ik alleen. |
| GedragWat deed ik in die situatie? Bv: hulp vragen, wegvluchten, afleiding zoeken. |
| Niks. Mijn mond houden, stiekem huilen, tegen iedereen zeggen dat het heus wel goed ging en wachten totdat het over was. |
| UitdagingWelke gevoeligheden en schema’s werden mogelijk geraakt? (zie lijst). Welk deel van gevoel/ gedachten is begrijpelijk in deze situatie? |
| Verlatingsangst: Ik weet niet waarom ‘vroeger’ nog steeds zoveel impact heeft. Ik snap zelf ook niet waarom ik die stem maar blijf horen. Wat ik wel weet, is dat – elke keer dat ik iemand probeer te vertellen hoe het echt met me gaat – hetzelfde bandje wordt afgespeeld: “niet (teveel) klagen, anders keert iedereen zich van je af”. “Mensen houden niet van zeurpieten.” “Jouw gedrag zorgt er nog eens voor dat ik straks in een gesticht moet worden opgenomen. En heb je dan je zin?” “Jouw schuld. Jouw schuld. Jouw schuld.”
Minderwaardigheid: Als je van jezelf walgt, is het ook nogal moeilijk te geloven dat anderen dat niet doen. Als je denkt dat mensen zich van je zullen afkeren wanneer ze eindelijk doorhebben wie je echt bent, is het lekker veilig om altijd toneel te spelen. Ik snap niet waarom mensen me leuk vinden. Dus acht ik de kans dat ze zich spoedig zullen bedenken, redelijk groot. En loop ik meestal op mijn tenen om dat te voorkomen. |
| Rationele gedachte Welke gedachten zouden beter bij de realiteit passen? Wat zou iemand denken die geen last heeft van de genoemde gevoeligheden/ valkuilen/ schema’s? |
| Er is geen enkele reden om aan te nemen dat mijn vrienden er vandoor gaan als ik ze vertel dat het slecht(er) met me gaat. Sterker nog: mijn vriendschappen zijn beduidend beter geworden sinds ik ben gestopt mooi weer te spelen. |
| Nieuw gedrag Hoe had ik de situatie beter kunnen aanpakken als ik was uitgegaan van de rationele gedachte? |
| Eerlijk vertellen wat er aan de hand was. Maar geen idee of ik dat kan/ durf/ wil. |
Kijk hier voor een overzicht van eerdere Ana-files.
