De ramp van Fukushima heeft haar ultieme symbool gevonden. Het teken waarmee alle grappenmakers en critici voortaan mee om de oren zullen worden geslagen. Een verkreukeld vlindertje. Geen doden, die waren er niet te betreuren, geen meterslange rupsen of huizenhoge distels, maar een zielig vlindertje wiens breekbare leventje in de knop geknankt is door de straling van Fukushima. Althans, dat willen Japanse onderzoekers ons doen geloven, En dat lukt aardig. ‘Verfrommelde vlinders door kernramp Fukushima’, kopte de Volkskrant deze morgen. Het bewijs is voor de krant blijkbaar al geleverd. Maar wie het onderzoek wat nader bekijkt, ziet vooral een hoop radioactief gebakken lucht.
Twee maanden na de ramp verzamelden de onderzoekers exemplaren van Zizeeria maha, 144 vlinders op tien lokaties in Japan. Ze gebruikten deze vlindersoort al jaren als een soort milieu-indicator, omdat ze extra gevoelig zouden zijn voor milieu-invloeden. Dat kan dus van alles zijn. Hoe dan ook, volgens de onderzoekers vertoonden de vlinders gevangen nabij Fukushima meer mutaties dan vlinders die elders waren gevangen. Dan hebben we het dus over pakweg 14 vlinders per locatie, met tien locaties. Statistisch is dat erg dun. En nogmaals: dat kan nog steeds overal door komen. Er is in Fukushima en wijde omgeving heel wat gebeurd, vrijgekomen, weggelopen, et cetera. Daarna kweekten de onderzoekers de vlinders verder op een gegarandeerd stralingsvrije locatie, en ook in het nageslacht zou er sprake zijn van extra extra mutaties (vergeleken met het nageslacht van van niet-Fukushima-vlinders).
Wat de oorzaak daarvan is, weet niemand, maar de Japanse onderzoekers kunnen maar één ding bedenken: de straling van Fukushima. Het vlindertje moge dan uitermate gevoelig zijn voor vele zaken, van temperatuur tot allerlei chemische invloeden – de onderzoekers zijn slechts gevoelig voor één ding: een schokkende conclusie. En die conclusie vliegt nu dus (via de wetenschappelijke koeriersdienst Science Reports, opgepikt door de immer milieu-paniekzaaiende BBC-website) de hele wereld rond.
Zorgwekkend, noemt entomoloog Joop van Loon het onderzoekje. Maar hij wist er ook even op dat dat er na de ramp bij Tsjernobyl (waar iets van duizend keer zoveel straling vrijkwam) géén bewijzen voor geboorteafwijkingen bij dieren zijn gevonden. Dat vlindertje is dus écht een enorme zielepiet – maar het beleeft daarmee nu wél zijn fifteen minutes of fame.
Dit vage vlinderonderzoekje krijgt ongetwijfeld vleugels. Wie binnenkort erop durft te wijzen dat de zogenaamde kernramp weliswaar veel paniek veroorzaakte maar geen enkele dode, en dat ook vast staat dat er geen doden zúllen vallen door de straling, en dat het misschien moreel juister is om op te houden over die centrales en wat meer aandacht te besteden aan de gevolgen van de échte ramp, de tsunami, die wél tienduizenden doden veroorzaakte, die zal voortaan om z’n oren geslagen worden met een foto van een verkreukeld vlindertje. Want ook dát heeft de kernenergielobby dus op haar geweten!
