Anale verkrachting, incest, gedwongen prostitutie, uithuwelijking: vrouwen hebben het niet makkelijk in de wereld van Game of Thrones. Functioneel naakt is bovendien een term die de producenten maximaal hebben weten op te rekken. Hierdoor kan de show op veel kritiek rekenen. Game of Thrones zou seksistisch zijn en het universum van auteur George R. R. Martin een typische misogyne fantasie van nerds. Er zijn allerlei argumenten te verzinnen waarom dat zo is. Maar een dergelijk betoog is een selectieve lezing van de serie. Je kunt namelijk ook het tegenovergestelde beweren.
Allereerst spelen vrouwen in Game of Thrones een cruciale rol. Ze zijn er niet alleen om bekeken of geneukt te worden, maar ze bekokstoven, vechten, manipuleren en veroveren. Hun daden doen er toe, ze zijn vormgevers van het verhaal. Game of Thrones vertelt sowieso geen geschiedenis van enkel Grote Mannen. In de serie hebben zelfs de prostituees gelaagde karakters en vervullen zij belangrijke rollen.
Daarnaast zijn vrijwel alle personages sterke vrouwen. Okay, we hebben een huilprinsesje en een vervelende heks (mijn koninkrijk voor een aflevering zonder de tieten van Carice!), maar alle andere vrouwen hebben kracht, intelligentie en handelingsbekwaamheid. Deze vrouwen voldoen geen van allen aan conventionele genderrollen. Game of Thrones laat een enorme diversiteit aan vrouwelijkheid zien, niet in de minste plaats door drie personages die ideeën over mannelijkheid en vrouwelijkheid door de war schoppen.
Queer karakters
Arya Stark, dochter van Lord Eddard en Catelyn Stark of Winterfell, is het ultieme jongensmeisje. Hoewel nog maar een kind kan ze uitstekend overweg met een zwaard. Ze is onbevreesd en heeft een sterk gevoel voor rechtvaardigheid. Met haar korte haar kan ze ook door als jongen, iets dat haar soms goed van pas komt.
Ygritte komt uit het Noorden, uit een stam waar ook vrouwen krijger kunnen zijn. Ygritte is onstuimig en koppig. Onbekend met de gebruiken van de ‘beschaafde’ wereld, weerlegt ze met dodelijke droogheid allerlei domme ideeën over vrouwen, zoals in deze epische uitwisseling:
Ygritte: What’s swooning?
Jon: Fainting.
Ygritte: What’s fainting?
Jon: When a girl sees blood and collapses.
Ygritte: Why would a girl see blood and collapse?
Jon: Well… Not all girls are like you.
Ygritte: Girls see more blood than boys.
(Uit The Bear and the Maiden Fair, S03E07)
Brienne of Tarth komt niet uit een cultuur waar het geaccepteerd is dat vrouwen vechten als mannen, maar ze doet het toch. Ze is lang en gespierd, en ze ziet eruit zoals Kenau Simonsdochter Hasselaer er vast ook uit zag. Ze houdt zich aan de erecode van ridders en is trouw aan iedereen die haar trouwheid verdient. Ze verliest geen enkel gevecht.
Arya, Ygritte en Brienne zijn een verademing om naar te kijken. Eindelijk vrouwen die zich ook oncomfortabel voelen in een jurk. Ze laten zien dat de binaire tegenstelling man <-> vrouw een fictie is. Gender komt in gradaties en dat zie je terug in Game of Thrones. Je zou daarmee kunnen zeggen dat de serie feministisch is, in de voetsporen van de gender trouble waartoe Judith Butler oproept.
Maar betekenis ligt nooit verankerd in de tekst. Iedere kijker (man/vrouw, homo/hetero, dwerg/reus) geeft zelf betekenis aan wat hij ziet. Ik vind Daenerys Targaryen een geweldig personage, anderen kunnen zich er niet over heen zetten dat ze leerde genieten van anale seks om het vertrouwen en respect van haar man te winnen. Het gaat dus om wat de kijker eruit haalt, wat de kijker ermee doet. En hoewel ik ervoor heb doorgeleerd is mijn lezing van Game of Thrones niet meer waar dan die van een willekeurige fan (hooguit meer waard).
Is er dan geen conclusie, geen optelsom, geen eindoordeel? Jawel. Als er ook maar een paar huilprinsesjes zich empowered voelen door Game of Thrones en daardoor beslissen financieel zelfstandig te gaan zijn, dan is dat winst. Dat het ook de andere kant op werkt geloof ik niet. Geen enkele ridderin zal kijken en ineens als Sansa Stark willen zijn.
