Het was een nieuwsonderwerp in het programma Nieuwsuur. De kloof tussen politieke elite en burgers groeit. Althans dat blijkt uit een onderzoek van het SCP, het Sociaal en Cultureel Planbureau. Is het echt nieuws of weten we al heel lang dat dit zo is? Er wordt al jaren lang geschreven over de afstand tussen burgers en politici. Een kiezer lijkt machtig vanwege het mandaat dat hij of zij heeft om zijn stem uit te brengen op een politicus die kennelijk op dat moment wordt vertrouwd. Althans na de campagnes en beloften die aan kiezers worden gedaan. Daarna is het over en uit. Een select gezelschap maakt vervolgens uit hoe en door wie we worden geregeerd. Blauw met rood of toegevoegd met wat groen en een likje christelijk erbij en hupsakee. U en ik gaan er dan niet meer over. We geven mandaat en denken dat komt wel goed, maar de werkelijkheid is anders, totaal anders. Na elke verkiezing weer het zelfde liedje. We klagen en klagen.
Er komen al jaren met regelmaat onderzoeken van diverse instanties zoals de WRR, de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid, het SCP maar ook andere instanties kijken met grote regelmaat naar de relatie burger en politiek. Is de afstand tussen politiek en burger nou zo groot? Als je tien betrokkenen spreekt van diverse organisaties zoals politieke partijen, wetenschappelijk onderzoekers, studenten van universiteiten, maar ook journalisten en landelijke politieke kopstukken, dan krijg je geen eensluidende antwoorden. Er komen woorden als vertrouwen of het ontbreken ervan, beloften die niet worden waargemaakt en macht van overheid en politiek. Van nieuwsconsumenten horen en zien we veelal klagende opmerkingen over hetgeen politici in dorp, stad en land allemaal uitspoken. We horen termen als zakkenvullers, plucheklevers en ga zo maar door. Hebben burgers na verkiezingen nog wel voldoende invloed? Zijn er niet teveel partijen? Zien we nog wel de politieke bomen in het politieke bos? Kijk eens naar de enorme versplintering in het parlement. Moeten kiezers niet meer invloed krijgen op politieke processen? Moet er bijvoorbeeld ook niet eens eindelijk een kiesdrempel worden ingevoerd, rechtstreekse verkiezing van een burgemeester en een minister-president? En ook referenda. Moeten kiezers niet meer macht krijgen door bijvoorbeeld na elke twee jaar het gegeven mandaat aan een politicus te heroverwegen?
Is het een idee te onderzoeken of het kiessysteem in Nederland kan worden veranderd? Tenminste als de politiek daar aan zou meewerken, want de kieswet moet daar voor worden aangepast. Laat kiezers in het vervolg hun stem uitbrengen via het zogenoemde DigiD. Het is een systeem waarmee Nederlandse overheden op internet iemands identiteit kunnen verifiëren, een soort digitaal paspoort voor overheidsinstanties. Iedere Nederlandse burger met een burgerservicenummer kan zich op deze manier officieel laten registreren. In 2013 waren er ruim 10 miljoen DigiD’s aan burgers uitgegeven. Waarom wordt dit nog steeds niet verplicht gesteld. Belastingdienst, Sociale Verzekeringsbank en het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen, UWV zijn ook aangesloten op het systeem. Wat is er tegen om dit ook voor verkiezingen te gebruiken dames en heren volksvertegenwoordigers? Geef kiezers dan ook de macht om via dit systeem na minimaal twee jaar de het gegeven mandaat aan een politicus in te trekken. Klinkt hard, maar het is een goede stok achter de deur voor de politiek om te luisteren naar het volk. Oh ja zullen politici zeggen, dat wordt dan een janboel om een nieuwe regering te vormen. Ja, dat moet dan maar. Er wordt teveel politiek bedreven zonder de kiezers te raadplegen juist vanwege dat gegeven vertrouwen.
Als je op straat, in het café of in de sportschool mensen vraagt hoeveel politici in de Tweede Kamer ken je, zie je alleen maar peinzende gezichten. Ja, Wilders, Samsom en Rutte worden dan genoemd, maar verder? Dus de kloof tussen burger en politiek lijkt onoverbrugbaar als je niet eens weet wie en welke partij(en) iets voor je kunnen betekenen. Kijk eens naar de zorg, de pensioenen, de werkloosheid, de belastingen en het onderwijs, zijn wij Nederlanders daar tevreden over? Kijk eens naar de opiniepeilingen, de regeringspartijen staan op een dieptepunt en moeten voortdurend bedelen om steun van de oppositie. De klad mag er van mij in, laten we het systeem veranderen. En DigiD is strikt persoonlijk, een eigenaar van een DigiD is het niet toegestaan zijn gebruikersnaam en wachtwoord aan een ander persoon uit te lenen. En net zoals bij verkiezingen nu, kan iemand die niet kan stemmen een ander vragen dit te doen. Dit kan ook via het DigiD-systeem. Dus dit kan geen argument zijn om het niet te doen. Verkiezingen via dit systeem zal ongetwijfeld veel minder geld kosten. En na twee jaar een nieuw kabinet? Ja, dat kan maar hoeft niet. Er zijn kabinetten die al sneller vallen, het Zweedse kabinet bijvoorbeeld al na twee maanden. Dus meer macht aan de kiezers kan ook rust geven aan het politieke front.
