De Chinese autoriteiten hebben bekendgemaakt dat alle journalisten, redacteuren en programmamakers in het land (dat zijn er naar verluid zo’n 300.000) verplicht een opfriscursus marxisme moeten volgen. Van minimaal twee dagen. Dat zal de kwaliteit van de Chinese journalistiek ten goede komen, denkt de regering. Journalisten vertonen veel te veel interesse voor schandalen rond partijleiders, of voor blunderende instanties. Een paar daagjes Marx zal ze duidelijk maken dat dàt niet hun taak is. En het moet gezegd, ook de Nederlandse journalistiek zou best wel eens zo’n opfriscursus kunnen gebruiken. Marx was zelf journalist, en hoe je het ook wendt of keert: hij was ook een van de grootste economen en sociologen van de negentiende eeuw. Tijd voor een cursusje ‘Marx voor journalisten’.
Diepgang. Marx had een gouden pennetje, maar kon ook nadenken. Hij was een vooraanstaand lid van de beweging der Jong-Hegelianen, filosofen die ervan overtuigd waren dat de wereldgeschiedenis langs wetenschappelijke weg begrepen moest worden. Zonder God, dus. In die tijd was dat een monsterlijke veronderstelling. Marx schreef journalistiek én filosofische stukken, Journalistiek en filosoferen… dan kom je anno 2013 in dit land niet verder dan het gekeutel van Rob Wijnberg, en dan knallen de tranen uit je kop.
Begin je eigen titel! Toen Marx vanwege zijn opvattingen Duitsland moest verlaten, vertrok hij naar Parijs. Zonder één woord Frans op zak. En hij richtte daar zijn eigen krant op. Parijs wees hem uit, hij ging naar Brussel, terug naar Duitsland, toen naar Londen. Overal zaaide hij onrust met zijn geschrijf. Marx schiep de media die hij nodig had – niet andersom. Maar u begrijpt, Marx heeft nooit het genoegen mogen smaken dat de aardappelen om zes uur op tafel stonden.
Schrijf een manifest! Een aspect dat de Chinese autoriteiten minder zal bevallen, maar Marx stortte zich (samen met kompaan Engels) met gestrekt been in de maatschappelijke discussie over democratie en revolutionair geweld. Oké, dat van dat ‘spook waart door Europa’ was wellicht zwaar overdreven. Maar een halve eeuw later was dat voor alle vette kapitalisten in Europa de angstige werkelijkheid. Marx maakte zijn dromen waar!
Alles komt voort uit de klassenstrijd! Stond in het Communistisch manifest. Een waarheid als een koe die door de journalistiek totaal vergeten is. Het Midden-Oosten staat in brand, en iedereen lult maar wat over ‘christendom versus islam’. Plots rent het ganse journaille, als een kip zonder kop, achter het waandenkbeeld aan dat de religie de motor is achter de geschiedenis. Het klinkt zo reuze interessant maar alle religieuze retoriek versluiert slechts de bittere waarheid dat het geen moslims zijn die de stenen uit de straten wrikken, die vrijheid en brood willen, maar de armen, de kansloze, de onderdrukte schooiers. Zonder Darwin is de biologie onbegrijpelijk. Zonder Marx is de geschiedenis onbegrijpelijk. Duidelijk!?
Het gaat om de productiemiddelen! Alweer zo’n helder inzicht dat blijkbaar nergens nog wordt onderwezen. Kranten worden vol geschreven over klimaatverandering, het smelten van de poolkappen, de brandende bossen en kolkende orkanen. En dat we daar iets aan moeten doen. De geniale invallen buitelen over elkaar heen. Minder douchen, bijvoorbeeld, of plassen tijdens het douchen. Een slimme uitvinding van een of andere nerd. Of nee, een stuk papier met de handtekening van minister Kamp! Welk een vertoning! Dames, heren journalisten: wordt in vredesnaam wakker. Hou op met dat lullige dagdromen. De toekomst van het kapitalistisch systeem wordt bepaald door de bezitters der productiemiddelen. De bezitters van het kapitaal, de grondstoffen, de olie en gas én van het proletariaat in de wereldsteden. Hou op met dromen over een groene toekomst. Je houdt jezelf voor de gek. Kijk naar waar het grootkapitaal op inzet. Daar zit geen flintertje ‘groen’ aan. Dat wordt de komende decennia opstoken, plunderen, uitbuiten tot al het geld verdient is dat maar verdiend kan worden. Dát is de toekomst. En daar kunnen we met z’n allen helemaal niks aan veranderen, want we willen dat kapitalisme helemaal niet kwijt.
De onderbouw bepaalt de bovenbouw. Ook al zo’n bijna verboden inzicht. Maar wie de huidige crisis beziet, weet hoe ongelofelijk gelijk hij toch had, de ouwe Duitse steenpuistlijder. Het grootkapitaal heeft (zoals gebruikelijk) zijn eigen economische crisis voortgebracht. En het hoeft daarvoor, alweer zoals Marx het zo keurig heeft gezien, geen enkele verantwoording af te leggen. Vroeger werd de schuld voor ellende neergelegd bij God (en dan moest het volk God maar smeken om van de ellende verlost te worden). Nu God dood is, legt het kapitalisme de schuld bij de mens zélf. We waren te gretig. We wilden te veel consumeren. We dachten alleen aan onszelf. En daarvoor moeten we dus nu al vele jaren inleveren. En hoe we eruit moeten komen? Nou, gewoon! We moeten ons uit de crisis DENKEN! Als iedereen nou maar gewoon weer optimistisch wordt, en geld uitgeeft (voor het grootkapitaal), dan komt alles weer goed!
Keynes zei: een economische crisis kan hardnekkig worden als de overheid niet durft te investeren. Zijn inzichten worden nu vrolijk geperverteerd tot een oproep aan de burger om geld uit te geven. Want inderdaad: Keynes had het over een gebrek aan vertrouwen, aan durf, bij de OVERHEID. Niet over consumenten. En toch krijgen die nu de schuld van de crisis in de schoenen geschoven. En moeten we van allerlei hersenloze sloebers horen dat we onszelf uit de crisis kunnen denken. Want we hebben de crisis zelf veroorzaakt, dus kunnen we haar ook oplossen. Wat een beschamende vertoning. En dat terwijl de ware schoften die de wereldeconomie willens en wetens in groot gevaar brachten, inmiddels alweer hun bonussen opstrijken.
Karl Marx. Juist nu.
