Verkiezingen moeten transparant zijn, zodat we vertrouwen kunnen hebben dat de macht eerlijk verdeeld is. Voor de Provinciale Statenverkiezingen gaat dat best aardig, maar niet in Gelderland. De belangrijkste vraag bij verkiezingen is altijd: wordt het spel wel eerlijk gespeeld? In landen waar rellen rond verkiezingen ontstaan, is de aanklacht iedere keer dat iemand wordt voorgetrokken en dat er vals wordt gespeeld. Daarom is de transparantie zo belangrijk. Als eerste stap is natuurlijk van belang of de kieslijst correct is samengesteld.
De Nederlandse Open State Foundation heeft daarom in heel Nederland de processen-verbaal van alle kandidatenlijsten voor de Provinciale Staten- en de Waterschapsverkiezingen opgevraagd en gekregen. Alle provincies hebben dat document overigens ook online staan.
Behalve de provincie Gelderland, daar wordt heel geheimzinnig gedaan. De verantwoordelijke partij – de gemeente Arnhem – onderzoekt eerst of transparantie te voorkomen is, en met succes. Waar heel Nederland gewoon actief openheid geeft, eist Gelderland dat je langskomt.
Natuurlijk kun je rond de verkiezingen de totaal oninteressante brief van de burgemeester bij de stempas lezen en is er een overzicht van stembureaus beschikbaar. Maar de echte controle of de verkiezingen eerlijk verlopen mag – in tegenstelling tot de rest van Nederland – niet online.
Nederland is wat verkiezingen betreft veel minder transparant dan andere landen. Daar zijn zelfs standaarden ontwikkeld om openbare gegevens rond verkiezingen efficiënter uit te wisselen, terwijl wij dus moeten piepen om überhaupt maar iets van informatie te krijgen. Voor de Europese verkiezingen is openbaarheid rond de kandidaten wel de norm en zijn er dus ook bruikbare bestanden beschikbaar om interessante analyses op uit te voeren.
Inmiddels heeft de Open State Foundation via een Wob-verzoek gevraagd iedere Nederlander de kans te gunnen de verkiezingen te controleren zonder door ouderwetse hoepels te hoeven springen. De innovatie-agenda van Gelderland ontbeert niet voor niets internet. Zou het toevallig zijn dat wel wordt ingezet op de zelfrijdende auto waar het kenmerk is dat de bestuurder niet te vinden is?
