In de meeste Nederlandse huishoudens hoeft dit jaar niet elke cent omgedraaid te worden. Zuinig aan doen is niet nodig, want het kabinet heeft de belastingen flink verlaagd, in totaal met niet minder dan 5 miljard euro. Per gemiddeld gezin levert dat al snel een koopkrachtplusje op van maar liefst enkele tientjes per maand. Tientjes! Per maand! Tel uit je winst!
Helaas, in 2017 zit een herhaling van dit festijn er niet in, want er is geen financiële ruimte voor, zo heeft minister Jeroen Dijsselbloem van Financiën laten weten. Het gaat weer wat minder met de economie en het wordt volgens de bewindsman nog flink passen en meten om de begroting rond de krijgen. Voor een nieuwe lastenverlichting ontbreken de middelen.
Niet om lullig te doen over onze minister, maar ik ben zo vrij hem niet te geloven. Want volgend jaar wordt niet zo maar een jaar. In maart 2017 vinden Tweede Kamerverkiezingen plaats. En welk kabinet zou de kiezer tegemoet willen treden zonder een zak vol cadeautjes? Zeker als dat kabinet wordt gevormd door partijen die het in de peilingen zo slecht doen als VVD en PvdA.
Dat we de woorden van Dijsselbloem niet al te serieus moeten nemen bleek al uit een opmerking van diens partijleider Diederik Samsom. Dijsselbloem móet wel de zuinige somberman spelen, want dat is nu eenmaal de rol van ministers van Financiën, legde Samsom uit bij Pauw. De PvdA-aanvoerder gaat er vanuit dat er voor volgend jaar heus nog wel iets in het vat zit, al waarschuwde hij tegen al te overspannen verwachtingen.
Maar ook als Samsom dat niet gezegd had, zou ik Dijsselbloem niet geloofd hebben. Want diens argumentatie dat er geen geld is om in het verkiezingsjaar iets extra’s te doen is natuurlijk een beetje merkwaardig. Was er dit jaar dan wel geld om de lasten te verlagen? Nee toch? Die 5 miljard heeft het kabinet tot de laatste cent moeten lenen. Als er alleen lastenverlichting zou komen als de overheidsbegroting een overschot vertoont, zou het met koopkracht heel wat beroerder zijn gesteld dan nu.
En bovendien: als handige minister van Financiën creëer je op het juiste moment je eigen ‘ruimte’. Je goochelt wat met uitgaven- of inkomstenramingen, werpt een hoop mist op die alleen voor een handjevol ingewijde ambtenaren te doorzien is en enkele weken voor Prinsjesdag roep je opeens tegen je collega’s: “Kijk eens jongens, wat ik hier vind: een meevaller!”
Mijn inschatting is dat het als volgt zal gaan. Ergens in de zomer besluit het kabinet dat er toch geld is om de belastingen volgend jaar te verlagen. Op Prinsjesdag wordt dat goede nieuws met trompetgeschal gepresenteerd. Kort voor de jaarwisseling blijkt dat de ontwikkelingen nóg rooskleuriger zijn dan verwacht en dat vrijwel iedereen – ja, ook de ouderen, die dit jaar de boot misten – er in 2017 aanzienlijk op vooruit gaat. En vervolgens lekt enkele weken voor de verkiezingen uit dat er opnieuw een reuzen-meevaller is aangetroffen en dat bovendien de economische groei en de werkgelegenheid een veel gunstiger beeld te zien geven dan wie dan ook had durven hopen.
Reken maar dat dit de verkiezingscampagne op haar kop zal zetten. Ik geloof er dan ook niets van dat de PvdA slechts 8 zetels gaat halen, zoals Maurice de Hond heeft gepeild. Dat worden er minstens 10. Misschien wel 11.
