Van alle kritiek is die uit Trumps eigen kamp de gevaarlijkste. Want hoe veel of weinig hout de straatprotesten tegen zijn beleid, de analyses van zijn persoon en de waarschuwingen van Jan en alleman ook snijden, veel ervan hebben we al vóór zijn verkiezing gehoord en hij is er president mee geworden. Het gaat er nu om of hij de steun kan houden van de mensen die nodig zijn om president te blíjven.
De grootste groep in deze categorie is zijn electoraat. Dat zijn 63 miljoen Amerikanen. Een deel van hen zit te wachten tot Trump voor elkaar krijgt wat hij hen in de campagne heeft beloofd. Een ander deel was het vooral te doen om Clinton uit het Witte Huis te houden. Rechts Amerika – nog altijd groter dan links – was de progressieve agenda na acht jaar wel zat en snakte naar een andere koers.
Wij mogen ethische en andere bezwaren hebben tegen het beruchte inreisverbod en tevreden zijn dat een rechter er een stok voor steekt, maar de kiezers van Trump waren blij met het voornemen van de president en hopen dat het er alsnog van komt. Zo zijn ze ook in grote meerderheid voorstander van een muur op de grens met Mexico. Ze zijn voor het afschaffen van allerhande regels voor ondernemingen, voor het verlagen van belastingen, voor de aanleg van de Keystone XL pijplijn en voor het heronderhandelen van het vrijhandelsverdrag NAFTA tussen de VS, Mexico en Canada.
In de onafgebroken stroom van kritiek op deze plannen speelt de Trump-aanhang net zo’n prominente rol als vóór de verkiezingen, namelijk geen enkele. Het goede voornemen van de media, die zijn overwinning niet zagen aankomen en beloofden beter te gaan luisteren naar die aanhang, was van korte duur. In de hyperventilatie rond de nieuwe president zijn de 63 miljoen Trump-stemmers weer zo goed als onzichtbaar. De president kan voorlopig nog op ze rekenen.
Maar er ontstaat al wel een probleem als de weinige vrienden die hij in de media heeft, zich ook beginnen af te keren van Trump. Deze week kreeg hij er ongenadig hard van langs van een van zijn beste vrienden en trouwste supporters op de radio: de conservatieve talkshow-presentator en schrijver Michael Savage. Voor een miljoenenpubliek veegde hij de vloer aan met Trumps’ keuze voor Steve Bannon en Kellyanne Conway als topadviseurs. “Conway stuntelt van de ene vergissing naar de andere en Bannon zet zijn president aan tot avonturen, die mooie headlines opleveren voor de Breitbart-website, maar het land in groot gevaar brengen”, aldus een woedende Savage.
De invloedrijke presentator verweet Trump on air volstrekt ongepast macho-gedrag tegenover China, Mexico en de Australische premier Turnbull. De radiohost riep dat Trump zichzelf en het ambt grote schade toebrengt met zijn onafgebroken getwitter en zijn luidruchtige opvatting over het presidentschap in het algemeen. Savage: “It’s one way to get elected, but you stop running for office when you are president!”
Als een goede vriend afstand neemt, is het de hoogste tijd om rond te kijken of er nog meer afhaken. Cruciaal voor Trump is de steun binnen zijn eigen Republikeinse Partij in het Congres. Goed zicht op die steun is er niet, maar gesloten zijn de rijen allerminst. Zo is er openlijk gemor over het schofferen van de ‘zogenaamde’ rechter die het inreisverbod illegaal verklaarde. Er is verzet van Republikeinse Congresleden tegen de benoeming van ministers. En er is binnen zijn eigen partij een toenemende zorg over Trumps manier van leidinggeven en de gevolgen daarvan voor de verhoudingen binnen de regeringsploeg.
Vanzelfsprekend zijn de Republikeinen blij met een eigen president en hun meerderheid in het Congres. Maar als Trump zichzelf en zijn presidentschap niet onder controle krijgt en daardoor niet kan leveren wat hij 63 miljoen Amerikanen heeft beloofd, kan het vertrouwen onder zijn aanhang gaan schuiven. Dan zullen Republikeinen gaan vrezen voor hun plek in het Congres. Volgend jaar november zijn er verkiezingen voor het Huis en de Senaat. Dat klinkt misschien nog heel ver weg, maar in de tijd van Trump gaat alles sneller.
Deze column werd eerder gepubliceerd op RTL Z.
