Die belhamels uit de Eerste Kamer toch. Nu hebben ze het debat met Stef Blok over de huurverhoging weer eens een weekje uitgesteld. De woordvoerder van de minister reageerde laconiek, van afstel komt nog geen uitstel et cetera. Dit keer is het verzet immers niet “politiek”, zoals toen het woonakkoord nog niet gesloten was, maar zet de senaat zijn gebruikelijke troef in: zorgvuldigheid. En zie, de magische poort naar hun special powers is geopend. Welke weldenkende burger zou immers kwaad durven spreken van deze nobele taak?
Want de senaat (de Romeinen noemden dit instituut naar hun woord voor oude man), dat is toch de chambre de réflexion? De plek waar in alle rust en bezonnenheid, onder het genot van een glas cognac en tegenwoordig ook sherry, de wetsvoorstellen van de overkant nog eens worden gewogen. Of de Tweede Kamer die eigenlijk wel zorgvuldig heeft gecomponeerd. En dat is dus iets totaal anders dan politiek bedrijven, dat we dat goed begrijpen.
Toch zit er ergens iets geks aan die redenering. Alsof het oordeel over zorgvuldigheid op zichzelf geen politiek oordeel zou zijn. Het zou flauw zijn om de afgezaagde uitdrukking “alles is politiek” aan te halen, maar bij deze doe ik dat toch. Laten we wel wezen: in de “normale” politieke situatie, met een meerderheid voor de coalitie in de senaat, gebeurt exact hetzelfde als wat we zien in de huidige situatie.
Want dat in de “normale situatie” vrijwel alle wetten zonder noemenswaardige strubbelingen, op wat bijschaven en uitstel na, hun zegen krijgen van de Eerste Kamer, kan logischerwijs slechts een van twee betekenen: ofwel alle wetgeving uit de Tweede Kamer steekt al geweldig in elkaar, ofwel we mogen gerust het predicaat “slaafs” overwegen voor de eerbiedwaardige chambre.
Het is niet voor niets dat de uitzonderingen er zo inhakken, zoals de optredens van Kaland, Wiegel en Van Thijn. Zij durfden anders te oordelen dan hun partijgenoten in de Tweede Kamer en torpedeerden zodoende onder meer het referendum en de gekozen burgemeester. Met een beroep op zorgvuldigheid, maar oordeelt u zelf.
Nog iets. We verbazen ons terecht over de vele bijbanen door de hele senaat heen, maar dat vertroebelt de blik op de werkelijke machtsverhoudingen.
Van de dubbele pet van Elco Brinkman is veel gemaakt. Die levert inderdaad hilarische radio op, wanneer de voorzitter van Bouwend Nederland hoorbaar worstelt met de voorzitter van de CDA-senaatsfractie die toevallig in hetzelfde lichaam huist. Maar wat willen we dan – enkel nog werklozen op het pluche, zonder enige connectie met de samenleving? Bovendien ziet het ernaar uit dat Brinkman, die misschien wel met recht lichtpuntjes ziet in het woonakkoord, zijn stemgedrag eerder laat bepalen door de partij die hem groot maakte.
En dus niet door zijn functie als bouwbaas, die hij eervol doorspeelt… eh overdraagt aan Maxime Verhagen, geheel toevallig een partijgenoot… Ook in Nederland bestaat een nomenklatoera, de politieke partijen, zo’n drie procent van de bevolking is lid. Een nog geringer clubje is echt actief.
Ik zou wel een echte chambre de réflexion willen.
Ooit stelde Harry Mulisch voor om een Derde Kamer in het leven te roepen, van intellectuelen en andere publieke figuren, om alwat het Binnenhof in vlagen van opportunisme in elkaar flanst met een kritisch oog te bekijken. Los van Mulisch’ andere (lees: communistische) kijk op het begrip intellectueel, lijkt mij dat eerlijk gezegd een kamer te veel. Er is al een senaat. We hoeven slechts één voorwaarde te stellen: gij zult partijloos zijn!
Genoeg keus onder die 97 procent, zou ik zeggen.
