Zonder dat de militante minderheid van Social Justice Warriors en pseudowetenschappers als Gloria Wekker het door hebben, werkt hun rechtvaardiging van diversiteit een onwetenschappelijke Toren van Babel in de hand. In extremis leidt hun denktrant tot een zwarte geschiedenis, een zwarte wiskunde en een zwarte natuurkunde, tot wetenschap per huidskleur.
Wekker staat op het standpunt dat er meer diversiteit moet zijn onder het academisch personeel. Ik heb geen zin in caveats en mitsen en maren. Als mijn moeder ligt te creperen van de kanker wil ik niet de arts die zo goed in het diversiteitsprofiel past, maar wil ik de allerbeste. Desnoods een witte man die ook nog eens PVV stemt. Een moslima van kleur en GroenLinks-lidmaatschap mag ook. Voor wie dit een dooddoener vindt: wees er lekker gekwetst over. Sociale experimenten doe je maar in je eigen tijd – en met je eigen stervende moeder.
Hetzelfde geldt voor disciplines waarvan de wetenschappelijkheid onzeker is. Neem geschiedenis. Het maakt niet zoveel uit of geschiedenis wetenschap is, het is toch wel enorm belangrijk. Geschiedschrijving bepaalt grotendeels hoe en wat u denkt over het verleden. Zelf bent u hoogstwaarschijnlijk niet in die archieven geweest, namelijk. Wekker wil de band tussen verleden en geschiedenis doorsnijden. Het verleden is secundair, de geschiedenis die erover wordt geschreven primair. Hier gaat sowieso ruis optreden, maar soit, ze gaat verder: onder andere ras, klasse en gender van de historicus bepalen hoe hij (m/v/?) geschiedenis schrijft. Ook dat is prima, of in ieder geval gebruikelijk. Verstokte republikeinen zullen de onthoofding van Louis XVI beschrijven als de onthoofding van ‘burger Capet’. Dat komt voor.
Het wordt echter gevaarlijke en racistische (jazeker) nonsens als zij claimt:
Wetenschappers moeten volgens Wekker af van de puur positivistische wetenschapsopvatting, dus van het idee dat alleen empirische wetenschap geldige kennis oplevert. Aan de UvA wordt er volgens de commissie veel te weinig onderkend dat er verschillende perspectieven zijn, waar het eurocentrische idee van de canon er één van is.
Ongetwijfeld zullen de zevendejaars VWO’ers die Wekkers adepten zijn, dit slikken voor zoete uitheemse koek. Uit niets dan achting voor Wekker neem ik dit schitterende denkwerk even zin voor zin door.
“Wetenschappers moeten volgens Wekker af van de puur positivistische wetenschapsopvatting…”
Tamelijk aanmatigend dat een emeritus hoogleraar gender & etniciteit aan natuurkundigen en filosofen (trouwens zeker geen wetenschappers, maar die bedoelt ze ook) gaat vertellen hoe hun concept van wetenschap (niet) zou moeten zijn. Vervolgens betoogt Wekker iets wat al decennia de standaard is. Positivisme is tamelijk doder dan Rudolf Carnap. Zeker de ‘puur positivistische wetenschapsopvatting’, wat dat ook moge zijn.
“…dus van het idee dat alleen empirische wetenschap geldige kennis oplevert.”
Laatste keer dat wij checkten waren wiskunde en logica niet empirisch. Wekker loopt met een verrekijker rond in de hoop dat ze ergens een dubbele implicatie spot. Verder een kleinigheid: je kunt je afvragen hoe empirisch de theoretische natuurkunde nog is. Afgezien daarvan, tuigt Wekker ook hier weer een stropop op. Geschiedbeoefening is door zijn natuur niet zonder meer empirisch. Archiefonderzoek is niet empirisch zoals het CO2-gehalte van uitlaatgas x testen. Je zou zelfs kunnen zeggen dat geschiedbeoefening niet-empirisch is. Betwijfelen mensen op goede gronden dat de Dertigjarige Oorlog grotendeels in Duitsland plaatsvond of dat de inzet voor Spaanse Successieoorlog in de eerste plaats de Spaanse troon was? Het lijkt me niet dat we een scheikundige vinden die deze historische stellingen ontkent. Hij zal niet zeggen dat dit geen geldige kennis is. Wetenschappers zijn van nature ook nogal voorzichtig en zeggen niet snel iets over het vakgebied van een geleerde collega. Zij wel.
“Aan de UvA wordt er volgens de commissie veel te weinig onderkend dat er verschillende perspectieven zijn…”
Ah, kijk, daar komt de aap uit de mouw. Eerst wat pseudo-diepzinnigs zeggen en dan je eigen stokpaardje naar voren schuiven. Qua diepgang lijkt Wekker me echt iemand die uitzinnig zou klappen na Hans Teeuwens voordracht van Langs de schaduw van jouw wanhoop. ‘Verschillende perspectieven’ die we moeten onderkennen? Dit lijkt een doodsimpel gegeven, maar als mensen als Wekker het over ‘verschillende perspectieven’ hebben is het tijd om met Billy’s te gaan leuren. Al was het maar omdat de UvA, in ieder geval bij geesteswetenschappen, bijna volledig wordt bevolkt door mensen wier politieke voorkeuren hun onderzoek en onderzoeksterreinen zodanig verkleuren dat het ‘wetenschappers’ zijn die nog liever knielend sterven dan ‘racist’ te heten. Dus zorgen over het onderbelicht blijven van perspectieven van mensen die niet wit of man zijn, lijken ongeveer even overdreven als nagels knippen een aanval van lepra noemen.
“…waar het eurocentrische idee van de canon er één van is.”
Kijk, en hier moeten we even de diepte in. Wekker koppelt perspectief aan diversiteit, wat de facto betekent dat ze diversiteit koppelt aan etniciteit, geloofsovertuiging en al die andere verschillen die we net zo lang moeten accentueren tot er vanzelf een Nobelprijswinnaar uitspringt. (Interessant: diversiteitsgekkies eisen nooit dat er ook eens wat rechtse hoogleraren aangesteld worden.) Op een ietwat abstracter niveau: Wekker introduceert identity (politics) in wetenschap en waarheid.
Dat kan drie dingen betekenen: de focus van wetenschap verandert door meer diversiteit, wetenschappelijke resultaten veranderen door meer diversiteit of allebei. In het eerste geval zouden we bijvoorbeeld meer moeten leren over Afrikaanse geschiedenis, terwijl de gemiddelde geschiedenisstudent nu al niet weet welke keizers deelnamen aan de Driekeizerslag. Er is niets mis met een Europees of Westers canon. In de eerste plaats omdat wij in Europa leven en kennis van onze geschiedenis te prijzen valt en in de tweede plaats omdat Europa de afgelopen vijfhonderd jaar een tamelijk unieke geschiedenis heeft doorgemaakt. Niet alleen is hier een superieure cultuur ontstaan (bite me), ook hebben veel elementen van die cultuur, die wetenschap en die kunst, grote delen van de wereld overwoekerd. Wekker heeft het nota bene zelf om het andere woord over kolonialisme, dus ze zou heil moeten zien in eurocentrisme.
Goed, dat was de focus-verandering door diversiteit. Geen goed idee. Maar er zijn altijd slechtere ideeën, zoals de stelling dat de inhoud van de onderzoeksresultaten verandert ten opzichte van huidskleur of zelfs cultuur – al spreekt Wekker liever in huidskleuren. Dat is een regelrechte aanval op de Verlichting, zoals geformuleerd door – noem eens een racist – Immanuel Kant. Het idee van de Verlichtingsfilosofen was dat mensen in de basis zodanig geestelijk zijn toegerust dat zij allen vergelijkbare kennis kunnen nemen van de wereld om ons heen. Zeker, er werd toen gedacht dat zwarten intellectueel niet de gelijken van blanken konden zijn, maar het principe staat en is zeer invloedrijk geweest. De derde president van de Verenigde Staten, Thomas Jefferson, dacht bijvoorbeeld dat de oorspronkelijke bewoners van Amerika, laten we ze even ‘Indianen’ noemen, met de juiste bevoogding net zulke goede burgers als de nieuwkomers konden zijn. Kun je van alles van vinden, maar het is een stuk minder racistisch dan Wekkers idee dat zwarten en witten inherent anders zijn en als zodanig tot andere wetenschappelijke resultaten zullen komen.
Als we Wekkers opvatting van wetenschap, inclusief de zachte vakken dus, als uitgangspunt nemen en we zijn bereid net zo rabiaat kleurtjes te turven als zij, doemen heel onfrisse vragen op. Had een zwarte vrouw de Algemene Relativiteitstheorie kunnen bedenken? Dit is een heuse vraag in het wereldbeeld van Wekker, alleen is haar antwoord ontkennend, uiteraard met vermelding van termen als ‘onderdrukking’ en ‘wit’ en ‘patriarchaat’. Het feit blijft echter: als je huidskleur aan een specifieke kijk op de wereld koppelt, geef je wetenschap een kleur. Dit is niet alleen absurd, het is ook iets wat serieuze denkers al honderden jaren onbeweerd laten. En niet alleen wetenschappers. Shakespeare legt dat onzinnige racisme zo mooi uit:
I am a Jew. Hath not a Jew eyes? Hath not a Jew hands, organs, dimensions, senses, affections, passions; fed with the same food, hurt with the same weapons, subject to the same diseases, healed by the same means, warmed and cooled by the same winter and summer as a Christian is? If you prick us do we not bleed? If you tickle us do we not laugh? If you poison us do we not die?
Maar nee, het hoogste ideaal is nu accepteren dat huidskleur ons fundamenteel scheidt. Wetenschappelijke apartheid is pas echt social justice, een onwetenschappelijke Toren van Babel, waarin mensen elkaar niet kunnen begrijpen vanwege hun huidskleur, een Kuhniaans gedrocht waar witte ogen incommensurabel anders zien dan zwarte ogen, dat is het novum organum scientiarum. Klap uw handen stuk. Langs de schaduw van mijn wanhoop.
Beeld: diverse Wekkers
