Het is de week van de bommen. De moeder-aller-bommen zou zesendertig ISIS-strijders hebben gedood op commando van Donald Trump. En de nucleaire bom van Kim Jong-Un is een verjaardagcadeautje voor morgen, ter ere van zijn opa Kim Il-Sung, begreep ik. De moeder aller kaarsjes uitblazen.
Een wrang contrast met de moeder aller lovebombing, de kruisiging van Jezus op deze goede vrijdag. Zo’n vijftien jaar lang vanaf mijn kleutertijd heb ik mij (niet onophoudelijk) afgevraagd of dat echt zo gebeurd kon zijn, of Jezus zo gekruisigd werd, en weer opstond met de gaten nog in zijn handen. Dat hij daarna de wolken inging met Hemelvaart was de grootste hersenkraker. Nu kan het me helemaal niet meer schelen of het zo gegaan is of niet, die hele kruisiging is de beste oplossing die ooit in de geschiedenis al dan niet bedacht is om de strijdbijl tussen mensen te begraven, net als de verhalen uit de bijbel van Kaïn en Abel en Job, die de vertelkracht hadden om de verantwoordelijk voor het goede leven bij de mens zelf terug te leggen in plaats van bij zijn vijand, of God zelf. De mens moest boven zichzelf uitstijgen in plaats van rond te dolen in ressentiment en blinde haat.
De dood en opstand van Jezus onthulde voor het eerst dat de mens zondebokken gebruikte om in het reine met zichzelf te komen. Waar tot die tijd iedereen overtuigd mocht zijn van de schuld van zondebokken en hun eigen onschuld, was hier ineens een zoon van God, onschuldig, die ter dood werd gebracht. Jezus werd dus onthuld als de échte zondebok, want: ‘kijk eens wat jullie doen’, en daarmee de schuld van de massa. Alle mythen over het zondebokmechanisme kwamen tegen het licht. Wie geïnteresseerd is in deze op talrijke bronnen gebaseerde theorie, kan de geweldige Rene Girard raadplegen, de Franse literatuurwetenschapper en antropoloog die in 2015 overleed, de vader van de mimetische theorie – de rivaliteit tussen mensen – die aan het zondebokmechanisme ten grondslag ligt.
Maar goed, het verhaal van de kruisiging van Jezus werd een kans voor de mens om zich te verheffen boven de massa die onschuldigen offerde om in het reine te komen met zichzelf. Hij kon zich vanaf nu richten tot Jezus om daaraan herinnerd te worden en op de goede weg te blijven, de corebusiness van religie eigenlijk, althans deze dan.
Hoewel ik zelf niets kan met die eeuwige zonde in het christelijk geloof (want soms hebben anderen het gewoon gedaan nietwaar?) komt ‘verhef u’ – zoals God ook tegen Kaïn in de bijbel zei – het dichts in de buurt van een religie-met-voeten-in-de-aarde, die werkelijk vrede brengt. Ondanks de geloofstwisten, het misbruik in de kerk en de verstikkende dogmatiek. Het is altijd beter dan wat er voor in de plaats komt: een oorlog van allen tegen allen. En het is altijd nog beter dan ‘wreek u’, de corebusiness van islam.
De lovebombing van God door Jezus te offeren voor ons, zodat wij elkaar niet meer naar het leven zouden staan, maar ons aan Hem konden wijden in moeilijke tijden, heeft (eigenlijk al sinds Nietzsche) niet meer het effect dat het zou moeten hebben. De verleiding om met hardware, echte bommen, naar elkaar te gooien blijkt alweer onweerstaanbaar. De moeder-aller-problemen steekt uit het zicht van God of waarheid gewoon weer op.
