De hipster. Een term die oorspronkelijk is gemunt door Norman Mailer en die hij reserveerde voor blanke middenklasse-jongeren die zwarte cultuur overnamen. Bijna zestig jaar later is de oorspronkelijk betekenis verschoven en is de hipster het object van diepe haat.
Ik had tot ongeveer een jaar geleden ook een hartgrondige hekel aan hipsters. Niet aan alle hipsters evenveel. Vooral aan die kek geklede bloementuintypes die, niet gehinderd door interesse, inlevingsvermogen, paspoort voor buiten-Amsterdam, of cognitief vermogen van enig niveau, toch heel geëngageerd zijn. Van die jonge Freek de Jonges. Neo-babyboomers, leden van een groep waarvan we hadden gehoopt dat hun gedachtegoed net zo dood was als dat van die andere neo’s. Eerlijk gezegd heb ik nog steeds een hekel aan die hipsters.
Dit zijn namelijk de hipsters van de pretentie, die ze niet waarmaken. Want alles wat ze zeggen en schrijven is een variatie op thema’s die we uit de jaren zestig en zeventig kennen. Die generatie heeft meer goeds gebracht dan we nu soms kunnen opbrengen te herinneren, maar wat ze heeft verpest, is omvangrijker.
Nog erger is dat de leden van deze generatie zichzelf nog altijd zien als de Wederkomst van de Heer. Geen profeten van een betere wereld, maar de vleeswording van de Betere Mens – en vooral van het Grotere Gelijk. De hipsters die zich daarmee associëren verdienen het geridiculiseerd te worden tot hun zelfgebreide gedichtjes zo zwart zijn dat de inkt ertegen wegvalt.
Dat gezegd hebbende. Ik vind het moeilijk om een hekel te hebben aan alle hipsters. Ja, ze hebben baarden en ze hebben alles eerder ontdekt dan iedereen, ze doen alsof ze ironie begrijpen totdat iemand een nazigrap maakt, ze drinken in kitscherige Biergartenaftreksels waar ze dwepen met Ottolenghi, en ze praten meer over Jack Kerouac en Charles Bukowski dan ze hen lezen, maar dan nog. Is dat alles?
Gemeten naar de kritiek die ze over zich heen krijgen, zijn hipsters het ergst denkbare kwaad. Echt, misschien moeten sommige mensen dat gaatje in hun hoofd even dichtkitten. Hipsters zijn poseurs van het aangename soort. Ze doen hun best er goed uit te zien, net iets te collectief excentriek; ja, maar is dat erger dan het stuitende gebrek aan decorum, stijl of überhaupt ogen bij tachtig procent van de mensen in Nederland? De hipster houdt niet van lelijk. De gemiddelde Nederlander ook niet. Het verschil is dat de hipster weet wat lelijk is – en de gemiddelde Nederlander denkt dat alleen de inrichting van de buren dat is.
Ja, hipsters zijn in de eerste plaats leden van een esthetische subcultuur. Ze verzamelen zich op plekken waar is nagedacht over de inrichting. Je zult ze nooit aantreffen in één of ander prefab-Karwei-interieur. U weet wel, die huiskamers die getuigen van een mate van creativiteit die recht evenredig is met de sekslust van de mensen die er hun dagelijkse zombie-act uitvoeren.
Het hipsterwezen is een reactie op de dominante esthetische cultuur van dit moment. Hipsters zijn hyperbolisch: je kunt zetkoffie drinken, of een contraptie van acht termen uit een bekertje waarop je naam verkeerd gespeld staat. Je kunt Heinekens heldere hellewater drinken, of genieten van meer ambachtelijke bieren. Je kunt een stalen ros hebben, of rondrijden op een frame gemaakt van bamboe. Ok, hier beginnen dingen uit de hand te lopen. Maar het punt blijft: is het erg dat ze in alles een vorm nastreven die minder voorgekauwd is?
Een ander punt van haat, is de manier waarop de hipster zijn werkzame leven invult. Ze zijn doorgaans niet in staat bijzonder gearticuleerd uiteen te zetten waarom ze bezig zijn met ‘creatieve dingen’. Maar laat die lui toch. Als zij met een buitenissig drankje in een fabriekshal naar een Apple willen turen, wat doen ze dan precies verkeerd? De meesten hebben of welgestelde ouders die hun levensstijl financieren, of zijn zelfstandig ondernemer wat betekent dat ze nauwelijks aanspraak kunnen maken op ons belastinggeld als ze geen werk hebben, of allebei.
Bovendien zijn het vaker dan gemiddeld hipsters die heel aardige horeca openen. Een mens kan er nog eens een fatsoenlijke gin-tonic bestellen. Als de klagers liever op een plastic stoel achter een fristi willen zitten, do go right ahead. Maar laat ze ophouden te klagen over het lieve idealisme van het meisje in haar kokerrok dat graag iets met vrijwilligerswerk wil doen. Klagen over een subcultuur waarin vrijwilligerswerk bon ton is, dan gaan er dingen mis. Dan ben je zuur en verongelijkt.
Er zijn geen overtuigende redenen om de hipster in zijn algemeenheid te haten. Althans, niet op basis van de hipster zelf. Maar hé, het is zo lekker makkelijk en veilig. Dan hoef je je niet uit te laten over andere subculturen. Kun je je lekker doodergeren aan geweldloze jongeren uit de betere middenklasse. Zelfs de keuze voor de hipster als object van haat is doorsnee, want veilig. Ik begrijp wel waarom hipsters excentriek willen zijn.
