Haalt de coalitie van VVD en PvdA 2017? Het politieke seizoen zit erop en overal verschijnen terugblikken op het afgelopen regeringsjaar. In die beschouwingen gaat het steeds over de grote ideologische afstand tussen VVD en PvdA. Dat die afstand er is, zal niemand willen ontkennen. Liberalen en sociaaldemocraten, dat lijkt zo ongeveer water en vuur. Maar zijn kabinetten waarin de partijen dichter bij elkaar staan altijd stabieler?
Nederland heeft de afgelopen decennia centrumrechtse, centrumlinkse en ‘paarse’ regeringen gekend. In de centrumrechtse – CDA en VVD, soms aangevuld met een derde (gedoog)partner – liepen de politieke opvattingen aanzienlijk minder ver uiteen dan in de andere twee. Toch haalden deze regeringen vrijwel nooit de eindstreep. De laatste centrumrechtse coalitie die dat lukte was Lubbers I, dat aan het bewind was van 1982 tot 1986. Al lang geleden dus. Lubbers II, net als zijn voorganger bestaande uit CDA en VVD, kwam na drie jaar hevig ruziënd ten val. Het volgende centrumrechtse kabinet was Balkenende I, met CDA, VVD en LPF. Dat hield het nog geen halfjaar uit. Ook Balkenende II, waarin CDA, VVD en D66 samenwerkten, bleek na drie jaar voortijdig uitgeregeerd. Voor Rutte I (VVD, CDA, gedoogsteun van de PVV) duurde het feest zo’n anderhalf jaar.
Als we het kortstondige overgangs-kabinetje Balkenende III buiten beschouwing laten, hebben sinds 1986 maar twee kabinetten hun periode helemaal afgemaakt: het centrumlinkse Lubbers III (CDA en PvdA) en Paars I (PvdA, VVD, D66). Paars II lukte dat bijna. Het viel een paar weken voor de verkiezingen. Ook het huidige ‘nieuw-paarse’ kabinet zit er nog steeds, hoewel het in de Eerste Kamer ettelijke zetels tekort komt en voortdurend bij de oppositie om steun moet bedelen.
Uit dit historische overzicht valt maar één conclusie te trekken: coalities die het vrijwel nergens over eens zijn hebben een grotere overlevingskans dan kabinetten met gelijkgestemde partners. De geschiedenis liegt niet.
Het ligt dan ook voor de hand dat het volgende kabinet gevormd wordt door partijen die zo ver mogelijk van elkaar afstaan. Door PVV en SP dus. Extreem rechts en extreem links. De twee uiteinden van het politieke spectrum en daarom een ideale combinatie om samen de rit uit te zitten.
Waanzin, zegt u? De internationale praktijk bewijst het tegendeel. In Griekenland is een kabinet dat gebaseerd is op vergelijkbare partijen sinds januari aan de macht. Met veel succes. Want het referendum van afgelopen zondag laat zien dat ruim 60 procent van de Griekse bevolking de regering van premier Alexis Tsipras steunt. Een percentage waar Rutte-II alleen maar van kan dromen. Een politiek volstrekt onlogische regering die zo populair is, terwijl haar land op het punt staat bankroet te gaan en haar bevolking uit vuilnisbakken moet eten! Het kabinet-Wilders/Roemer wacht een gouden toekomst.
