De uitzichtloze Griekse crisis pleegt inmiddels ook een zware aanslag op de gezondheidszorg. Omdat de overheid haar rekeningen niet meer kan betalen, ze moet 2,8 miljard besparen op de uitgave van geneesmiddelen, weigeren veel farmaceutische bedrijven ziekenhuizen van medicijnen te voorzien.
Er is onder andere een te kort aan medicijnen voor kankerpatiënten. Bovendien moeten de Grieken de geneesmiddelen bij de apotheek contant afrekenen, wie dat niet kan heeft een probleem. De zorgverzekeringen betalen de verzekerden pas maanden later uit. En hebben bij de apotheken nog een schuld uitstaan van 1 miljard euro.
De Griekse zorgsector staat aan de rand van een catastrofe en kent hoge kosten omdat honderden eilanden alleen per boot bereikbaar zijn. Helikopters en boten moeten ingezet worden om patiënten naar het vaste land te te vervoeren, omdat de meeste eilanden geen gespecialiseerde artsen hebben. Ik woon op zo’n eiland zonder vliegveld en kwam voor het eerst met het Griekse zorgstelsel in aanraking toen ik in verwachting was, ruim 2 jaar geleden. Pas toen besefte ik hoe goed alles in Nederland geregeld is en hoe vanzelfsprekend alles is. Omdat er geen gynaecoloog op Skopelos is moest ik elke maand voor controle naar het vaste land. En kwam ik ineens voor een dilemma te staan bij welke arts en waar en hoe ga ik bevallen?
Bevallen is een rekensom
Ga ik naar een openbaar ziekenhuis waar alles wordt vergoed door de verzekering of kies ik voor een particuliere arts die ik meeneem naar een bevallingskliniek? Ineens werd het op de wereld zetten van een kind een rekensom. Bootkosten, artsen, bevalling. Op een zaal of een eigen kamer? Natuurlijke bevalling of keizersnee? Overal hing een kostenplaatje aan en de rekensom kwam al snel op een slordige 5000 euro, terwijl de verzekering niet meer dan 2000 euro vergoedde.
Los van de kosten wilde ik als inwoner van Griekenland gewoon meedraaien in de openbare gezondheidszorg, tot ongenoegen van mijn Griekse man, die mij liever naar een privédokter zag gaan.
Vol overtuiging dat de verhalen over chaotische ziekenhuizen aangezet waren met een vleugje Grieks drama, sleepte ik hem mee naar een ziekenhuis in Volos. Bij binnenkomst struikelde ik over tientallen slippers die her en der verspreid over de grond lagen en constateerde ik dat de wachtkamer vol zat met immigranten en zigeuners en dat het aantal Griekse vrouwen op een hand te tellen was.
Stakende artsen orde van de dag
De receptie was leeg en een bordje op de toonbank maakte duidelijk dat de gynaecologen in staking waren, uit protest tegen de bezuinigingen, er was maar een arts aanwezig die dag. Ik negeerde de ‘zie-je-wel’ blik van mijn man en nam vastbesloten een plaatsje op een van de stoelen. Na lang wachten kon ik me in laten inschrijven. De stoffige computer bleef onaangeroerd en met een met de handschreven dossier werd ik doorverwezen naar de afdeling echoscopie. Opnieuw een lange rij zuchtende mensen voor de deur. Terwijl ik rondlopend in de kamers spiedde om een indruk van het ziekenhuis te krijgen, begon ik, terwijl ik in een hoek een dode kakkerlak ontdekte, het advies van mijn man steeds beter te begrijpen.
Op de deur van de echoscopie kamer stond een bordje dat mannen niet toegestaan waren in de ruimte. Verontrustend keek ik opzij. In welke oudheid zijn die Grieken blijven hangen? Je mag blijkbaar wel een kind verwekken, maar die zie je als man pas na de geboorte. In Griekenland is het nog steeds heel normaal dat mannen niet bij de bevalling aanwezig zijn. En ook bij de controles zijn ze massaal afwezig.
Na ruim een uur wachten werd ik door een overspannen, streng kijkende vrouw een kamertje ingeduwd waar ik op een bed moest gaan liggen. Er kwam een zwijgzame man binnen die, zich zonder te voorstellen, een klodder gel op mijn buik smeerde en achter het echo-apparaat plaats nam. Nieuwsgierig richtte ik mezelf op om mee te kijken. Dat werd niet gewaardeerd. Een boze blik gebaarde dat ik weer moest gaan liggen. Ik probeerde een gesprek aan te gaan om er achter te komen of alles er goed uitzag. Daar was hij niet voor, maakte hij me kenbaar, een gynaecoloog zou mij informeren. De foto’s werden in mijn dossier gestopt en ik werd weer terugverwezen.
Envelop met geld
Onderweg kwam ik erachter dat ik het dossier van ene Maria in handen had. Verontschuldigend gaf de streng kijkende vrouw mij m’n eigen dossier terug. Ik kreeg steeds meer het gevoel dat ik in een klucht beland was. Na een onderhandelingspoging van mijn man, we moesten de boot weer op tijd halen was zijn smoes, mocht ik snel tussendoor naar de gynaecoloog. Terwijl ik met hem een gesprek probeerde aan te gaan ging voortdurend de telefoon en de deur van zijn spreekkamer stond wagenwijd open wat allerlei mensen de gelegenheid gaf in en uit te lopen en vragen te stellen aan de arts. Ondertussen probeerde ik keer op keer de aandacht van de dokter te trekken.
Hij liet me weten als ik wilde dat hij mijn bevalling zou doen en niet een dienstdoende arts, dat dat gewoon geregeld kon worden. Ik wist meteen waar hij op doelde. Het zogeheten fakelaki (envelopje met geld) dat menig dokter onder de tafel krijgt toegeschoven en dat rechtstreeks onder het kopje corruptie gecategoriseerd kan worden. Mijn man stond al bij de deur, hij had genoeg gehoord en was klaar met het poppenkast spel. Ik probeerde opnieuw een gesprek aan te gaan maar toen voor de zoveelste keer iemand de kamer kwam binnenlopen en hij onder tussen weer aan de telefoon zat kreeg ik een visioen dat ik lag te bevallen in zo’n zelfde scène.
Toen ik het ziekenhuis uitliep viel mijn oog op een aanplakbiljet. Diezelfde avond speelden de stakende artsen van de afdeling gynaecologie in een theatervoorstelling. Een Grieks drama. Ik wilde van mijn bevalling geen drama maken en we gingen direct op zoek naar een privé-arts.
Met de huidige crisis kunnen Grieken privé-artsen niet meer betalen met als gevolg dat de ziekenhuizen de toegenomen patiënten niet meer aankunnen.
Sommigen zeggen dat crisis de Grieken de kans biedt om eindelijk het inefficiënte zorgstelsel te hervormen. Maar als het geld op is en het zorgstelsel instort valt er weinig te hervormen. Dan gaan uiteindelijk de dokters samen met hun patiënten ten onder in hun eigen Griekse tragedie.
Daphne Timmers is freelance journalist (oa. Eenvandaag en KRO Brandpunt) en schrijfster, maakt deel uit van de The Media Sisters, en werkt op Skopelos, Griekenland, als weddingplanner.
