De links in dit stukje leiden niet naar schokkende beelden tenzij anders aangegeven.
Naar aanleiding van een stukje op zandbak.thepostonline.nl door Linda Duits ontspon zich in de mail van uw redactie en op Twitter een discussie. Waarom ‘leeft’ de opstand in Libië minder op Twitter dan die in Egypte? Omdat de strijd in Libië rauwer is, betoogde Bart Nijman, en tweette een link naar een gruwelijke foto.
Meestal klik ik niet door naar zulke beelden. Niet omdat ik er niet tegen kan, sites als Rotten.com kan ik, als ik wil, tamelijk onbewogen en zelfs met een zekere fascinatie bekijken. Maar ik kijk niet omdat ik het niet nodig vind om uiteengereten mensen te zien om begaan te zijn met het drama dat zich voltrekt in Libië.
Zeker, een enkel beeld kan meer zeggen dan duizend woorden. En ja, die gruwelijke dingen gebeuren in deze wereld. En ik geloof ook dat het goed is dat zulke foto’s gepubliceerd worden, maar als ik weiger ernaar te kijken wil dat niet zeggen, zoals Nijman suggereert, dat ik mijn ogen sluit voor de werkelijkheid. Noch is het een oproep tot censuur, en evenmin koester ik de illusie dat we leven in een fijne, blije, maakbare wereld.
Moraalridders
Als ik lees dat er met zwaar kaliber wapens op burgers geschoten wordt kan ik me er een voorstelling bij maken wat zo iets doet met de menselijke anatomie. De aanblik ervan choqueert mij niet, maar ik vind het niet nodig om te zien. Ik ben ook zonder foto heus doordrongen van de ernst van de situatie. Daarbij wil ik doden die letterlijk zo te kijk liggen, ontdaan van enige menselijke waardigheid en niet meer in staat om zich tegen mijn blik te beschermen, niet bekijken uit, o veel misbruikt gruwelwoord, respect. Dat is geen waardeoordeel over mensen die de beelden wel willen bekijken, ik voel me onder andere om die reden niet geneigd dat te doen en dat is persoonlijk.
Terwijl ik dit schrijf woedt de discussie op Twitter en duiken ook de moraalridders op die vinden dat het verspreiden van zulke foto’s not done is. “Telegraafniveau!” Klinkt het. Bart Nijman en Bert Brussen (let op: schokkende beelden), die zich later in de discussie mengde, worden bedolven onder boze tweets van geschokte mensen die hen betichten van smakeloosheid, grofheid en zelfs moralisme: hoe durven ze te beweren dat je zulke beelden moet zien!
Niet bekijken
Ook weer onzin, dunkt mij. Deze beelden moeten gemaakt en verspreid worden, dat is een vrijheid waar mensen as we speak voor sterven. Of je ze wil bekijken of niet is een persoonlijke keuze, eentje waaraan je iemands oprechte betrokkenheid en medeleven met de slachtoffers niet kan aflezen. Ook dat is vrijheid. Het brengen en bekijken van harde nieuwsfoto’s maakt je niet tot een meer betrokken, realistischer mens, net zomin als het niet bekijken ervan. Maar niet bekijken is niet hetzelfde als wegkijken.
