Op 25 mei besloot het kabinet de Russische Federatie aansprakelijk te stellen voor zijn aandeel in het neerhalen van vlucht MH17.Hoewel de dader nog niet bekend is, zijn het wapen en de herkomst van dat wapen bekend. Die zijn onomstotelijk vastgesteld door het Joint Investigation Team dat op dit moment onderzoek doet naar de schuldvraag.
Op dit soort momenten is het van belang als Nederlands parlement, als natie, om eenheid te tonen. Waar buitenlandse mogendheden proberen ons te verdelen, en mist proberen op te werpen om de waarheid achter de ramp te vertroebelen, moeten we nu laten zien dat we vierkant achter degenen staan die zich inzetten voor helderheid en gerechtigheid.
Daarom diende de VVD, samen met 50Plus, GroenLinks, de SP, PvdA, PvdD, SGP en de coalitiepartijen, het CDA, D66, de ChristenUnie een motie in die de vaststelling van het JIT inzake de identificatie en de afkomst van het wapen omarmde en die steun uitsprak voor het inroepen van staatsaansprakelijkheid.
Thierry Baudet van het FvD schoot direct in de verdediging. Hij kon zich niet vinden in de conclusie dat het JIT had vastgesteld wat de herkomst van het wapen was (let op: het ging niet eens over de dader). Maar omdat het mij een lief ding waard zou zijn als de Kamer vierkant achter het JIT zou staan, vroeg ik tijdens het debat of hij kon leven met het vervangen van “onomstotelijk” door “op overtuigende wijze”. Geheel in lijn met zijn eigen betoog.
Baudet sloeg dat aanbod af. Hij vond de vaststelling van het JIT namelijk niet meer dan een “pleidooi”. Hij stelde dat het JIT de wapen en de herkomst had “betoogd”, en dus niet had vastgesteld. Een opinie derhalve (al meende hij tegelijkertijd wel middels een motie Oekraïne aansprakelijk te kunnen stellen). De PVV liet helemaal niets van zich horen. De woordvoerder bleef op zijn stoel zitten. Ook de dagen daarna reageerde de PVV-woordvoerder niet op mijn telefoontjes, bedoeld om overeenstemming te vinden, mocht de PVV problemen hebben met de motietekst.
Dinsdag werd over de motie gestemd. De hele Kamer – ook DENK, dat niet bij het debat aanwezig was – stemde vóór de genoemde motie, behalve de PVV en FvD. In het NOS Journaal liet de NOS Wilders wegkomen met het argument dat de motie niet kon worden gesteund omdat helemaal niet onomstotelijk vast stond wie de dader was. Leuk geprobeerd, maar dat stond niet in de motie. In de motie werd slechts genoemd dat was vastgesteld wát het wapen was en wáár het wapen vandaan kwam. De Kamer zit daarmee geen enkele rechter in de weg want we laten de schuldvraag geheel open. Sterker nog, in mijn eigen bijdrage open ik daar zelfs mee: “Daarmee is het wapen bekend. En op dat wapen zitten nu dus ook vingerafdrukken. Maar, -laat ik daar ook heel duidelijk zijn- daarmee is er nog geen dader”.
Dinsdagavond bij Jinek besloot de voorzitter van de Raad voor de Rechtspraak zich echter ook in de kwestie mengen. En ook hij nam het voor Wilders en Baudet op (ironisch genoeg, want Wilders en Baudet respecteren rechters pas zodra deze hun eigen standpunten onderschrijven): politici zouden er “verstandig aan doen” om “uiteindelijk het oordeel aan de rechter over te laten”.
Zo droeg de voorzitter van de Raad, ik neem aan onbedoeld, bij aan vertroebelen van de werkelijkheid. Want ikzelf en de rest van de fracties die voor de motie stemden vinden allemaal dat de rechter uiteindelijk moet bepalen wie schuldig is. Maar dat weerhoudt de Nederlandse Staat juridisch niet van het aansprakelijk houden van een andere staat omdat het wapen naar die staat terug te herleiden valt. De voorzitter van de Raad voor de Rechtspraak meende het dus voor Wilders en Baudet op te nemen, maar op basis van kritiek op een argument dat wij nooit naar voren hebben gebracht: want niet de dader, máár slechts het wapen en de herkomst ervan staan vast.
Wij en helaas ook de nabestaanden hebben allemaal van dichtbij kunnen zien hoe de Russische federatie al jaren probeert elke vorm van verantwoordelijkheid te ontlopen door mist op te werpen, in eigen land, maar ook in ons land. De zoektocht naar de waarheid wordt doelbewust vertroebeld met het wapen van de leugen en door verspreiding van fake news, vakkundig verspreid door trollen en hun nuttige idioten. Dat maakt het proces van waarheidsvinding moeilijk, maar extra belangrijk.
Onze wil om de waarheid boven water te krijgen is verworden tot een beproeving, namelijk of de strijd tegen fake news door de waarheid kan worden gewonnen. Dat traject vergt veel geduld. Het proces van waarheidsvinding moet vlekkeloos verlopen.
Weer is een poging gedaan om dat proces met valse argumenten te bevlekken. Deze week door te doen alsof een vooringenomen Kamer al vastgesteld heeft wie de dader is, terwijl de Kamer slechts constateert dat het JIT het wapen en de herkomst heeft vastgesteld. En weer lijken degenen die het onderzoek willen ondermijnen erin te slagen. Dat mogen we niet laten gebeuren.
Video – Het debat Staatsaansprakelijkheid Rusland inzake MH17
