De wereldgeschiedenis zou er heel anders uit hebben gezien als Mozes niet stotterde. Een bekende grap in Israël luidt dat toen de Israëlieten uit Egypte vluchtten, Mozes zei “we gaan naar K K”. Ongeduldig als de Israëlieten waren – vulden ze het zelf in: “naar Kanaän”. Maar eigenlijk wilde hij “Canada” zeggen….
Stel dat het beloofde land niet Kanaän maar Canada was…. Stel. Maar 3500 jaar geschiedenis kunnen we niet veranderen of ontkennen. Een geschiedenis van de bijbel, van oorlogen en andere gruwelen, van recht en onrecht en van voortdurende machtsovernames en wisselende overheersing.
Ook 2 november 1917, de dag waarop Britse minister van Buitenlandse Zaken Arthur Balfour de joden een nationaal tehuis in Palestina in het vooruitzicht stelde, kunnen we niet terugdraaien.
En toch stelt de Palestijnse Autoriteit onder leiding van Mahmoud Abbas 100 jaar later dat deze verklaring “A promise from those who do not own to those who are not entitled” is. (Vertaald: een belofte van degene die geen eigenaar is aan degenen die er geen recht op hebben).
Een stelling die ik inhoudelijk betwist en waarvan elk woord verschillend geïnterpreteerd kan worden. Maar deze stelling is vooral zinloos en schadelijk. Het heeft geen zin te gaan twisten over een geschiedenis die toch niet gewijzigd kan worden. De historische werkelijkheid is dat Israël uiteindelijk in 1948 door de Verenigde Naties werd erkend als soevereine staat. 100 jaar geleden woonden in het gebied 700.000 mensen, nu zijn dat er in Israël, Gaza en de Westelijke Jordaanoever naar schatting zo’n 12-14 miljoen.
Zij zullen er blijven wonen, want ze kunnen nergens heen. De Joden uit Europa en de Arabische landen hebben alle schepen achter zich verbrand. De staat Israël is een feit en ja, veel Palestijnen zijn uit hun huizen en dorpen vertrokken of verdreven. Oorlogen zijn gevoerd, slachtoffers zijn gevallen, misdrijven zijn gepleegd, de Oslo-akkoorden zijn ondertekend en zelfs Nobelprijzen uitgereikt. Historisch kan van alles onderzocht en betwist worden. Stilstaan bij de geschiedenis helpt gedrag van mensen, groepen en volkeren verklaren. Zelden is het een effectief middel om tot oplossingen te komen voor het heden en de toekomst. Israël zal blijven bestaan en ook de Palestijnen zullen blijven wonen waar ze nu wonen los van ieders lezing van de geschiedenis. De focus op het verleden veroorzaakt alleen onnodige verwarring en blokkades – aan beide kanten van het conflict – en frustreert daarmee de kans op vrede, op een oplossing voor de mensen nu, en voor beide volkeren.
De pogingen om de band van Joden met het land Israël te ontkennen zijn even onvruchtbaar als de pogingen om het bestaan van het Palestijnse volk te ontkennen. “Bottom line” blijft hetzelfde: er zal een oplossing moeten worden gevonden voor het verlangen naar zelfbeschikking van verschillende bevolkingsgroepen. De Israëlisch-Palestijnse kwestie is wat dat betreft bepaald niet uniek. In andere delen van de wereld zien we precies dezelfde worstelingen van groepen die ‘terecht’ of ‘onterecht’ zelfbeschikking nastreven: De Koerden leven versplinterd in delen van Turkije, Iran, Syrië en Irak. Ze wonen er zo’n 250 jaar en anders dan in het geval van Israël zegt niemand dat de Koerden maar ergens anders kunnen of moeten gaan wonen. In hetzelfde gebied leven ook de Assyriërs, en ook zij streven naar zelfbeschikking.
De staat Israël is al 70 jaar een feit. De enige vruchtbare weg in het conflict tussen Israël en de Palestijnen is het zoeken naar een compromis waarmee beide volkeren kunnen bouwen aan een eigen, vredige toekomst. Dat is 100 jaar na Balfour de opdracht. De geschiedenis laat zich niet veranderen, de toekomst wel.
Op 8 november organiseert CIDI in Den Haag het symposium “100 jaar Balfour – Volkenrecht in het Midden-Oosten”. Foto: “This handout file photo taken in 1925 and obtained from the Israeli Government Press Office (GPO) on October 24, 2017, shows Arthur Balfour (C), former British prime minister, and Chaim Weizmann (3rd-R), the then future first President of Israel, visiting Tel Aviv.”
