De voorzitter der Tweede Kamer is een instituut op zich. Het gezicht van de Kamer. Een heel bijzondere President was Mr. J.R.H. van Schaik. Hij riep op 10 mei 1940, direct na de Duitse inval in ons land, de Kamer bijeen. Minister-president De Geer had laten weten ‘het niet nodig’ te vinden aanwezig te zijn. Van Schaik sprak een woord van fel protest. Kort en krachtig. Meer dan vijf jaar later kwam de Kamer weer bijeen. Van Schaik hervatte zijn voorzitterschap.
Kortgeleden stond er in Trouw een onthullend stukje over een andere Kamervoorzitter, nu zo’n 100 jaar geleden: Frederik Graaf van Bylandt. Het ontbrak hem aan “natuurlijk overwicht”. De Kamer was zeer ontevreden over haar Voorzitter. Koningin Wilhelmina had zelfs een hekel aan hem. Van Bylandt stapte op. Waarom dit verhaal in Trouw? Aanleiding daartoe, schreef de krant, is de moeilijke situatie waarin de huidige Voorzitter, mevrouw Van Miltenburg, verkeert.
In 2012 verwierf Anouchka van Miltenburg de kandidatuur voor het Kamervoorzitterschap namens de VVD, na een nipte overwinning op haar collega Ton Elias. Daarna won zij het van de kandidaten van PvdA en D’66. Laatst was zij weer op negatieve wijze in het nieuws. Niet voor de eerste keer. Nu betrof het haar optreden jegens het GroenLinks Kamerlid, Linda Voortman. Van Miltenburg deed aangifte tegen haar vanwege vermeend lekken van namen van sollicitanten voor de Nationale Ombudsman.
Uit onderzoek van de Rijksrecherche bleek dat niet waar te zijn. De betreffende Officiers van Justitie concludeerden dat Voortman geen strafbaar feit had gepleegd. Mevrouw Voortman wilde vervolgens opheldering over de rol van Van Miltenburg in deze affaire. Dat leidde tot veel publiciteit. Ik zal de voor de Kamervoorzitter zeer negatieve krantenkoppen hier maar niet herhalen.
Fouten toegeven en twijfel tonen maken iemand sterker
Erg vervelend voor haar, maar – en dat is belangrijker – slecht voor het aanzien van de Tweede Kamer. Een Kamervoorzitter mag niet zo voorwerp van discussie zijn. Het is ook nooit vertoond. Aan een aantal voorzitters: Van Thiel, Vondeling, Dolman en Verbeet, denken wij juist met grote waardering terug.
Eind vorige week spraken Van Miltenburg en Voortman vele uren met elkaar. Er kwam een apaiserend persbericht. De beelden van de gezichten der dames toonden wat minder wederzijdse hartelijkheid. Vervolgens sprak de Kamervoorzitter weer eens een haar typerende tekst: ‘zij had geen enkele fout gemaakt en had ook nooit overwogen haar functie neer te leggen’. Wederom niet verstandig. Fouten toegeven en twijfel tonen maken iemand juist sterker.
Hoe nu verder? Er zal moeten worden nagedacht. Ook over het volgende: Binnenkort worden door Provinciale Staten de leden van de Eerste Kamer gekozen. Die kiezen daarop een nieuwe Voorzitter. De huidige voorzitter, mevrouw Ankie Broekers-Knol, doet het uitstekend. Natuurlijk gezag, humor, stijl. Hopelijk wordt zij herkozen.
Dat betekent wel dat de voorzitterschappen van Tweede en Eerste kamer in één politieke hand blijven. Dat is ongebruikelijk. Er zal dus – zeker intern in de VVD – nu extra goed moeten worden nagedacht.
P.S.
Zopas schreef Paul Jansen, parlementair redacteur van de Telegraaf, dat het lekken niet uit het Presidium van de Kamer kwam, maar uit GroenLinks zelf! Deze muis krijgt dus nog een fikse staart.
