Ben Verwaayen, topman van Alcatel/Lucent, wist in zijn jeugd al snel hoe je iets moest ‘verpakken en verkopen’. Meldde hij trots. Ergens begin jaren ’70 begon hij in de regio West-Europa de PR van het Amerikaanse bedrijf ITT te doen, vooral om hun kwalijke rol in Chili te dekken (‘wat daar uiteindelijk precies gebeurd is, weet ik niet exact’).
Van de bedrijven waar hij gewerkt had wist hij ‘inhoudelijk niets af’, maar in het brutaal en indringend stellen van de elementaire vraag ‘so what?’, in het op die manier bloot leggen van de al of niet aanwezige meerwaarde voor de consument, was hij een ster. Het állersterkst was hij, naar eigen zeggen, in ‘het samenstellen van een team’. Dat deed hij op intuïtie. Daar was ‘geen handleiding voor’.
Verwaayen bleek een grootverbruiker van cliché’s (‘de wereld verandert in een ongelofelijk tempo!’), een eigenschap waar je, als je ‘niets van de inhoud af weet’, mee weg kunt komen. Verder betoonde Verwaayen zich een uitgesproken fan van China. En stemde hij in met een Chinees krantencommentaar waarin werd opgemerkt dat ‘de democratische staatsvorm steeds trager in staat is voor de hand liggende oplossingen te produceren’.
Stay Hungry
Hij pleitte zonder knipogen voor een aangestelde CEO, die aan het hoofd van de EU zou moeten staan (‘er moet een báás zijn!’). Hij was een groot bewonderaar van Steve Jobs en van diens legendarische uitspraak: ‘Stay hungry, stay foolish‘. Verwaayen was soms net een 61-jarig kind, met de wereld als blokkendoos. Het leek me, ondanks alles, een kundige, integere en trouwe man.
Maar al die nep-Verwaayens in zijn kielzog?
Die minder getalenteerde clichébrakers, inhoudslozen en intuïtieve megamangers in iets te dure vergaderzalen op iets te hoge etages: waren dat niet de gifmengers van de crisis? De veroorzakers van het onbehagen? De vernielers van onderwijs, wetenschap en zorg?
Ben Verwaayen is de afgelopen decennia, onbedoeld, medewegbereider geweest van het type leeghoofdige blufmanager waardoor we in de crisis zitten. En ik zie hem in staat ons die crisis met een glimlach te verkopen als ‘gezond’ en ‘noodzakelijk’.
Slimme, kinderlijke Ben…
Ben Verwaayen was vorige week te gast bij VPRO’s ‘Zomergasten’. Hans van Willigenburg bekeek het programma via ‘Uitzending Gemist’.
