Hervormen was in de laatste tien jaar misschien wel het meest gebruikte woord door D66-ers. Al sinds 2006 hebben wij gepleit voor modernisering van de arbeidsmarkt, verhoging van de pensioenleeftijd en hervormingen van de woningmarkt. In de reeks akkoorden waar wij sinds het Lenteakkoord in het voorjaar van 2012 bij betrokken zijn, hebben we die hervormingen kunnen realiseren. Dat is goed voor de economie en de begroting. De eerste tekenen daarvan worden zichtbaar: de huizenprijzen zijn gestabiliseerd, de economie trekt langzaam aan en het begrotingstekort daalt.
Toch hoor ik ook regelmatig kritiek op onze hervormingskoers. Als ik spreek met mijn SP-collega’s, zouden we gericht zijn op een ‘neo-liberaal afbraakbeleid’. Want de veranderingen gaan te snel en zouden alleen gericht zijn op bezuinigen. Maar als je het mij vraagt, zijn de veranderingen nooit af. Om ons aan te passen aan nieuwe omstandigheden moeten we in beweging blijven. De wereld om ons heen verandert continu. Dat moeten we niet zien als een bedreiging, maar als een fact of life. Door de vergrijzing wordt de bevolkingspyramide steeds meer een bevolkingstoren. Dat vraag om een hervorming van onze pensioenen en het zorgstelsel.
Drie hervormingen waarvan evident is dat ze noodzakelijk waren, de pensioenleeftijd, de arbeidsmarkt en de woningmarkt, riepen veel weerstand op. Dat is logisch, want ze zorgen voor onzekerheid. De weerstand wordt versterkt, doordat de ‘insiders’ die veel te verliezen hebben, een duidelijke stem in het debat hebben. Tegelijkertijd hebbende ‘outsiders’, of de volgende generatie voor wie veel zaken nu eerlijker verdeeld gaan worden, nog geen gezicht.
Helaas lukt het pas in crisistijd om de ‘gestolde belangen’ in beweging te krijgen. Maar dan is de klap des te harder, dat hebben we de afgelopen jaren ook gezien.
De wereld verandert, wij moeten blijven veranderen. We hebben belangrijke hervormingen gerealiseerd, maar ook de nieuwe hervormingen kunnen niet wachten. Ik denk dan bijvoorbeeld aan de zorg en het pensioenstelsel. In de zorg wordt te veel voor mensen besloten, in plaats van door mensen. Als mensen zelf beter geïnformeerd worden over de resultaten en kansen van een operatie en daarnaast meer inspraak hebben, blijken ze vaker te kiezen voor niet-behandelen. Daarnaast moeten we de zorg dichterbij mensen in hun eigen omgeving organiseren. Dat leidt tot betere zorg, tegen lagere kosten. Dat is hard nodig, want als de uitgaven aan de zorg blijven groeien, geeft een modaal gezin in 2040 40 procent van het inkomen uit aan zorg. Ons pensioenstelsel is nog helemaal gericht op de werkelijkheid van de jaren zestig. Nu mensen vaker van werkgever wisselen, of zelfstandig gaan ondernemen, begint het te wringen. Als we nu niets veranderen, zullen steeds meer mensen, met name jongeren, het collectieve pensioenstelsel gaan verlaten. Dan hebben we er straks niets meer aan.
Daarom gaat D66 verder op deze weg van hervormen: voor houdbare sociale voorzieningen en voor nieuwe groei in een lerende en duurzame economie. Laten we optimistisch blijven: we hebben geen nieuwe crisis nodig om te hervormen. We kunnen het dak ook eens een keer repareren als de zon schijnt.
Wouter Koolmees is Kamerlid voor D66. Samen met vier andere Kamerleden schrijft hij voor ThePostOnline de politieke wisselcolumn De Kamer van Vijf. Iedere donderdag op ThePostOnline.
