In januari dit jaar stak Chahira Ben M. haar dochter Miriam Abarkan dood. Gisteren hoorde ze haar vonnis: drie jaar cel. De rechtbank is bijna volledig meegegaan in het door de verdediging geschetste beeld dat vooral moeder het slachtoffer is, badend in de verzachtende omstandigheden, en niet Mirjam, een zestienjarige meisje dat met twee messteken is gedood: één in haar buik en een in haar hart.
De situatie op de fatale dag in IJsselstein zoals omschreven door de advocaat Ausma. Hij spreekt van een ontstane ‘ruzieachtige sfeer’ waarna moeder een mes pakte dat ‘toevallig’ in de badkamer lag. Ik kan me zo voorstellen dat een moeder die haar dochter doodsteekt buiten zinnen van woede is, maar niet in dit gezin. Hier ontstaat niet eens een fikse ruzie maar ‘een ruzieachtige sfeer’.
Om de schijn van opzettelijkheid te tackelen loopt moeder natuurlijk niet naar beneden naar de keukenla, maar ligt een mes ‘toevallig in de badkamer’: een uitspraak die niet te controleren valt.
Eveneens niet te achterhalen is het volgende scenario. De moeder stak haar dochter niet volgens Ausma, Miriam ‘trok het mes naar zich toe en verwonde zichzelf in de buik’. Uiteraard, want dat is wat de meeste mensen doen als ze worden aangevallen met een mes.
Alle opzettelijkheid is bijna uit de weg geruimd, maar ook de tweede steekwond moet nog verklaard worden. Wederom werd er niet gestoken. Deze ‘ontstond tijdens een worsteling’. Ook al is er heel wat afgeworsteld met het mes, toch zijn er nauwelijks sporen van de dochter op het moordwapen gevonden.
Wat een onfortuinlijke samenloop van omstandigheden. Dat een advocaat zo’n voortreffelijk verhaal in elkaar knoopt, soit. Maar dat de rechtbank hierin meegaat is een blamage. Het OM had zeven jaar geëist, maar die eis vond de rechtbank ‘geen recht doen aan de omstandigheden, de persoon van de verdachte en de gevolgen die het misdrijf heeft gehad voor haar en haar familie.’
Nee, zulke onwaarschijnlijke omstandigheden, je zal er maar het slachtoffer van zijn. Daar moet je iemand natuurlijk niet voor willen straffen. En daarbij: een hoge straf doet ‘geen recht aan de gevolgen die het misdrijf heeft voor haar [moeder] en haar familie’.
Op basis van die redenering zou elke moord begaan door een ouder dus laag gestraft moeten worden. Immers, je eigen zoon of dochter doodsteken heeft grote gevolgen voor jou als dader en de rest van de familie. Je bent toch maar mooi je zoon of dochter kwijt.
De verdere verzachtende omstandigheden, aldus de rechtbank: “De verdachte was door haar depressie en extreme vermoeidheid niet instaat het conflict op een adequate manier op te lossen”.
Verminderde toerekeningsvatbaarheid dus. Er zijn niet meer verzachtende omstandigheden denkbaar. Het washandje is nu echt helemaal uitgewrongen.
Het zaakje stinkt aan alle kanten. Mirjam Abarkan is volgens de rechtbank en advocaat geen slachtoffer van eerwraak geworden. Het lijkt de inzet te zijn geweest van de verdediging: alle schijn van eerwraak moet worden voorkomen. Toch is het hoofdmotief voor de doodslag exact dezelfde als in alle eerwraakgevallen: het zedelijke gedrag van Mirjam, waardoor de familie-eer natuurlijk op het spel stond. Als er geen eer mee is gemoeid, waarom zou moeder zich dan zo verschrikkelijk druk hebben gemaakt?
De eer komt eigenlijk altijd en alleen in gevaar komt als dochterlief zich te ‘losbandig’ opstelt. Een vriendje hebben zonder te willen trouwen, of een niet door de familie goedgekeurd vriendje, of slechts een jongen waarmee de dochter is gezien, laat in de stad gesignaleerd worden door leden van de eigen gemeenschap waardoor er roddels ontstaan, een bepaalde kledingkeuze et cetera. In het geval van Mirjam deden een paar sms’jes de bom barsten, waaruit zou blijken dat ze ‘verkeerde vrienden’ had. Bovendien zou ze zwanger zijn geweest. Vrienden hebben verklaard dat ze zich volgens haar moeder ‘te westers’ gedroeg.
Ondanks deze omstandigheden, waarschijnlijk bij afwezigheid van een uitgetekend moordcomplot, achtte de rechtbank eerwraak onbewezen. ‘Eerder gaat het om een moeder die zich zorgen maakt om haar kind en een kind dat zich niet begrepen voelt’, aldus het OM, dat met deze uitspraak meteen de kans inschat dat de OvJ in hoger beroep zal gaan.
Of het nou om eerwraak gaat of niet, veel belangrijker is de constatering dat de rechtbank zich blijkbaar nogal makkelijk een oncontroleerbare reconstructie van de werkelijkheid op de mouw laat spelden. Hier is een jong meisje met twee messteken om het leven gebracht, en haar leven is blijkbaar, in deze zo hoogwaardig genuanceerde polderrechtstaat, niet meer waard dan drie jaar cel. Net zoals het leven van de doodgereden Donnie uit Scheveningen niet meer waard was dan 240 uur taakstraf.
Het lijkt wel alsof er voornamelijk recht wordt gesproken op basis van het geloof dat de rechter aan een bepaald verhaal hecht, en niet op basis van feitelijke informatie.
In Nederland is de magistratuur verslaafd aan het verhaal van de verzachtende omstandigheden. Het volk kotst ervan, maar ach, dat is slechts het volk. Die kunnen alleen maar met de onderbuik denken.
